Εὐαγγελικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 19 Φεβρουαρίου 2023, Τῆς Ἀπόκρεω (Ματθ. κε΄ 31-46)
Eἶπεν ὁ Κύριος· ὅταν ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι μετ᾿ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, καὶ συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τὰ ἔθνη, καὶ ἀφοριεῖ αὐτοὺς ἀπ᾿ ἀλλήλων ὥσπερ ὁ ποιμὴν ἀφορίζει τὰ πρόβατα ἀπὸ τῶν ἐρίφων, καὶ στήσει τὰ μὲν πρόβατα ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, τὰ δὲ ἐρίφια ἐξ εὐωνύμων. τότε ἐρεῖ ὁ βασιλεὺς τοῖς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ· δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου. ἐπείνασα γάρ, καὶ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ συνηγάγετέ με, γυμνός, καὶ περιεβάλετέ με, ἠσθένησα, καὶ ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην, καὶ ἤλθετε πρός με. τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ οἱ δίκαιοι λέγοντες· κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα καὶ ἐθρέψαμεν, ἢ διψῶντα καὶ ἐποτίσαμεν; πότε δέ σε εἴδομεν ξένον καὶ συνηγάγομεν, ἢ γυμνὸν καὶ περιεβάλομεν; πότε δέ σε εἴδομεν ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ, καὶ ἤλθομεν πρός σε; καὶ ἀποκριθεὶς ὁ βασιλεὺς ἐρεῖ αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε. τότε ἐρεῖ καὶ τοῖς ἐξ εὐωνύμων· πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ. ἐπείνασα γάρ, καὶ οὐκ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα, καὶ οὐκ ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην, καὶ οὐ συνηγάγετέ με, γυμνός, καὶ οὐ περιεβάλετέ με, ἀσθενὴς καὶ ἐν φυλακῇ, καὶ οὐκ ἐπεσκέψασθέ με. τότε ἀποκριθήσονται αὐτῷ καὶ αὐτοὶ λέγοντες· κύριε, πότε σε εἴδομεν πεινῶντα ἢ διψῶντα ἢ ξένον ἢ γυμνὸν ἢ ἀσθενῆ ἢ ἐν φυλακῇ, καὶ οὐ διηκονήσαμέν σοι; τότε ἀποκριθήσεται αὐτοῖς λέγων· ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐφ᾿ ὅσον οὐκ ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἐλαχίστων, οὐδὲ ἐμοὶ ἐποιήσατε. καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον.
ΜΕ ΤΟ ΖΥΓΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
«Ἐφ᾿ ὅσον ἐποιήσατε ἑνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε»
Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ συγκλονίζει τὴν ψυχὴ κάθε πιστοῦ. Μᾶς ἀφυπνίζει ἀπὸ τὸν πνευματικὸ λήθαργο, καθὼς μᾶς φέρνει ἐνώπιον τοῦ φοβεροῦ δικαστηρίου ποὺ θὰ συγκληθεῖ κατὰ τὴ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου. Τότε ποὺ ὁ Χριστὸς θὰ ἔλθει ὡς ἔνδοξος Βασιλιὰς συνοδευόμενος ἀπὸ πλῆθος ἀγγέλων, γιὰ νὰ κρίνει τοὺς ἀνθρώπους καὶ νὰ ἀποδώσει στὸν καθέναν τὶς αἰώνιες ἀμοιβὲς τῶν ἔργων του. Τὸ κριτήριο, μὲ βάση τὸ ὁποῖο θὰ μᾶς κρίνει τότε ὁ Θεός, θὰ εἶναι ἡ ἀρετὴ τῆς ἀγάπης. Ὁ Κύριος μάλιστα τόνισε ὅτι ἡ ἀγάπη ποὺ δείξαμε στοὺς ἀδελφούς μας ἀναφέρεται σ᾿ Ἐκεῖνον. «Ἐμοὶ ἐποιήσατε», εἶπε.
Γιατί ὅμως ὁ Θεὸς θὰ μᾶς κρίνει μὲ κριτήριο τὴν ἀγάπη πρὸς τοὺς πονεμένους ἀδελφούς μας; Αὐτὸ τὸ ἐρώτημα θὰ μᾶς ἀπασχολήσει στὴ συνέχεια.
1. Ὁ κάθε ἄνθρωπος εἰκόνα τοῦ Θεοῦ
Κάνουν ἀσφαλῶς ἐντύπωση τὰ λόγια ποὺ ἀκούσαμε στὴν εὐαγγελικὴ περικοπή, μὲ τὰ ὁποῖα ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Ὁποῖος ὡς Θεὸς εἶναι ἀνενδεὴς καὶ δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τίποτε, βάζει τὸν Ἑαυτό του στὴ θέση τοῦ πεινασμένου, τοῦ διψασμένου, τοῦ ξένου, τοῦ ρακένδυτου, τοῦ ἀσθενοῦς καὶ τοῦ φυλακισμένου, ἐπαναλαμβάνοντας μάλιστα τὴ διαβεβαίωσή του αὐτή. Ταυτίζεται ὁ Κύριος μὲ τοὺς «ἐλαχίστους», τοὺς ἀδύναμους ἀδελφούς μας.
Τὸ κάνει αὐτό, διότι ὁ κάθε ἄνθρωπος, εἴτε εἶναι πλούσιος μὲ βασιλικὰ ἐνδύματα, εἴτε φτωχὸς καὶ φορεῖ κουρέλια, εἴτε εἶναι πεινασμένος, εἴτε χορτάτος, ἀκόμη κι ἂν εἶναι κλεισμένος στὴ φυλακὴ ἢ καθηλωμένος στὸ κρεβάτι τοῦ πόνου, εἶναι εἰκόνα τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ. Εἶναι πλασμένος «κατ᾿ εἰκόνα» καὶ «καθ᾿ ὁμοίωσιν» Θεοῦ. Κρύβει μέσα του στοιχεῖα θεϊκά, μὲ τὰ ὁποῖα πορεύεται πρὸς τὴν πληρέστερη ὁμοίωσή του μὲ τὸν Θεό.
Οἱ ἅγιοι Πατέρες σημειώνουν: «Εἶδες τὸν ἀδελφόν σου; Εἶδες Κύριον τὸν Θεόν σου». Στὸ πρόσωπο τοῦ ἀδελφοῦ μας φανερώνεται ὁ Θεός. Ὅσο ἀναλογιζόμαστε τὴν ἀλήθεια αὐτή, θὰ παραβλέπουμε τὰ ἐλαττώματα καὶ τὶς ἀνθρώπινες ἀδυναμίες τῶν ἄλλων. Στὸ πρόσωπό τους θὰ διακρίνουμε μόνο τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Θὰ ἐπιδιώκουμε τότε τὸ δικό τους συμφέρον περισσότερο ἀπὸ τὸ δικό μας.
2. Ὁδὸς τῆς ἀγάπης πρὸς τὸν Θεὸ
Εἶναι ἐπίσης χαρακτηριστικὸ ὅτι σὲ ὁλόκληρη τὴν περικοπή, ἐνῶ τονίζεται ἡ ἀρετὴ τῆς ἀγάπης, δὲν γίνεται πουθενὰ λόγος γιὰ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό, ἡ ὁποία, ὅπως γνωρίζουμε ἀπὸ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη, εἶναι ἡ κυριότερη ἐντολὴ καὶ ἡ βάση ὅλου τοῦ Νόμου. Κι αὐτὸ γίνεται, διότι ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν συνάνθρωπο ὁδηγεῖ στὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό. Ὁ ἱερὸς εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης τονίζει: «Ὁ μὴ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν ὃν ἑώρακε, τὸν Θεὸν ὃν οὐχ ἑώρακε πῶς δύναται ἀγαπᾶν;» (Α΄ Ἰω. δ΄ 20). Δηλαδή, πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἀγαπᾶ κάποιος τὸν Θεό, ποὺ δὲν Τὸν ἔχει δεῖ ποτέ, ἂν δὲν ἀγαπᾶ τὸν ἀδελφό του, ποὺ τὸν βλέπει καθημερινὰ καὶ συναναστρέφεται μαζί του;
Ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν συνάνθρωπο μᾶς ἑνώνει τελικὰ μὲ τὸν Θεό, ὅπως σημειώνει στὶς ἐπιστολές του ὁ Εὐαγγελιστὴς τῆς ἀγάπης: «Ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ» (Α΄ Ἰω. δ΄ 16). Δηλαδή, αὐτὸς ποὺ ἔχει ἀγάπη στὸν πλησίον, μένει ἑνωμένος μὲ τὸν Θεὸ κι ὁ Θεὸς κατοικεῖ μέσα του. Ὁ Κύριος σφραγίζει τὴν ὕπαρξή του. Ἑπομένως μένει αἰωνίως ἑνωμένος μὲ τὸν Θεό.
3. Περιέχει ὅλες τὶς ἐντολὲς
Ὁ Κύριος θὰ μᾶς κρίνει μὲ κριτήριο τὴν ἀγάπη πρὸς τοὺς ἀδελφούς μας γιὰ ἕναν ἀκόμη λόγο: Διότι στὴν ἐντολὴ τῆς ἀγάπης περιέχονται καὶ ὅλες οἱ ὑπόλοιπες ἐντολές. Ὅποιος ἀγαπᾶ τὸν ἀδελφό του, δὲν τὸν ἐξαπατᾶ, οὔτε τὸν κλέβει, οὔτε τοῦ λέει ψέματα. Δὲν τὸν διαβάλλει, οὔτε τὸν ἐκμεταλλεύεται. Δὲν τὸν κατακρίνει, οὔτε τοῦ φέρεται ἀνήθικα. Ἀντιθέτως τὸν σέβεται, θυσιάζεται γι᾿ αὐτόν, τὸν ὑπηρετεῖ στὶς ἀνάγκες του.
Ἡ ἀγάπη πρὸς τοὺς ἀδελφούς μας μᾶς βγάζει ἀπὸ τὴ σφαίρα τοῦ ἀτομισμοῦ μας, μᾶς ἐλευθερώνει ἀπὸ τὴ βαρύτητα τοῦ ἐγωισμοῦ μας, ἀπὸ τὴν τάση ποὺ ἔχουμε νὰ θεωροῦμε τὸν ἑαυτό μας τὸ κέντρο τοῦ κόσμου. Κέντρο τοῦ ἐνδιαφέροντός μας γίνεται πλέον ὁ ἐλάχιστος ἀδελφός μας.
Ὁ πόνος τῶν ἀνθρώπων ξεχειλίζει στὶς ἡμέρες μας. Πόσοι δυστυχισμένοι, πεινασμένοι, φτωχοί, ἀσθενεῖς, ἐγκαταλελειμμένοι, ἄστεγοι ἀδελφοί μας ἔχουν ἀνάγκη βοήθειας! Ἐμεῖς θὰ μείνουμε ψυχροὶ καὶ ἀδιάφοροι; Στὸ πρόσωπό τους κρύβεται ὁ Χριστός. Μὲ ὅλη μας τὴν καρδιὰ ἂς Τὸν ὑπηρετήσουμε, ὥστε κατὰ τὴ Δευτέρα Παρουσία του νὰ Τὸν ἀκούσουμε νὰ μᾶς καλεῖ κοντά Του: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου»!
