08. «Ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ» (1-7/12)

Σέ μία ἐξαίρετη ἀποστολική περικοπή ἀπό τήν πρός Ἐφεσίους ἐπιστολή (Ἐφεσ. δ΄ 1-7), ἡ ὁποία εἶναι γραμμένη σάν ποίημα (καί μελοποιήθηκε στό παρελθόν ἀπό τόν Μητροπολίτη Σερβίων καί Κοζάνης κυρό Διονύσιο Ψαριανό), ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει μεταξύ ἄλλων τά ἑξῆς: «Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς ἐγώ ὁ δέσμιος ἐν Κυρίῳ ἀξίως περιπατῆσαι τῆς κλήσεως ἧς ἐκλήθητε, μετά πάσης ταπεινοφροσύνης καί πρᾳότητος, μετά μακροθυμίας, ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ, σπουδάζοντες τηρεῖν τήν ἑνότητα τοῦ Πνεύματος ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης» (Ἐφεσ. δ΄ 1-3). Ἐμεῖς ἀπό τίς πρακτικές αὐτές νουθεσίες πού ἀπευθύνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στούς Χριστιανούς τῆς Ἐφέσου καί κατ᾿ ἐπέκταση σέ ὅλους τούς Χριστιανούς θά ξεχωρίσουμε στό θέμα τοῦ Κύκλου πού θά κάνουμε σήμερα τήν προτροπή: «Ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ» (Ἐφεσ. δ΄ 2).

1. Θά διαβάσουμε τό πρῶτο Μέρος τοῦ ἄρθρου «Ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ», «Ο ΣΩΤΗΡ», τεῦχ. 2340/1.11.2025/σελ. 449-450, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «Τί θά γίνει, ἄν οἱ συνάδελφοι, οἱ συνεργάτες δέν μποροῦν νά ἀνεχθοῦν τόν χαρακτήρα τοῦ συνανθρώπου τους;», σελ. 450, α΄ στήλη, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Ζοῦμε σέ κοινωνία Ἀγγέλων καί Ἁγίων ἤ σέ κοινωνία ἀνθρώπων ἀτελῶν καί ἀδύναμων; (Σκέψεις Μελῶν…) Ζοῦμε σέ κοινωνία ἀνθρώπων ἀτελῶν καί ἀδύναμων. Ἔχουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἀτέλειες στόν χαρακτήρα μας, ἀδυναμίες καί ἐλαττώματα. Ἀντιμετωπίζουμε σέ καθημερινή βάση ποικίλα προβλήματα, πού δέν εἶναι μόνο οἱ ἀσθένειες, οἱ οἰκονομικές δυσκολίες, οἱ ἀποτυχίες καί τόσα ἄλλα, ἀλλά καί αὐτά πού ὀφείλονται στίς σχέσεις μας μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους. Στίς σχέσεις μας μέ τούς ἄλλους συχνά ἐπικρατεῖ διαταραχή καί ἀναστάτωση. Αὐτό μπορεῖ νά συμβεῖ καί στήν οἰκογένεια, καί στόν χῶρο τῆς ἐργασίας μας, καί τήν ὥρα πού ταξιδεύουμε μέ τά μέσα μαζικῆς μεταφορᾶς, παντοῦ. Στή συνοίκηση ἤ συνεργασία μας μέ ἄλλους ἀνθρώπους κάποιες φορές ἠλεκτρίζεται ἡ ἀτμόσφαιρα καί φθάνουμε, ὅπως λέμε, στά ὅρια τῆς ἀντοχῆς μας. Πρέπει νά ὁμολογήσουμε ὅτι ἕνα μεγάλο μέρος τῶν διαζυγίων, πού τόσο εὔκολα ἐκδίδονται σήμερα, ὀφείλεται σ᾿ αὐτό ἀκριβῶς τό πρόβλημα. Ἀκόμη κι ἄν τά πράγματα δέν φθάσουν στό διαζύγιο, ἡ ἀτμόσφαιρα εἶναι δηλητηριασμένη καί παγωμένη, ἔτσι πού διώχνει τή χαρά, τήν εἰρήνη, τή ζεστασιά.

Ἄλλες φορές διαταράσσονται οἱ σχέσεις ἀνάμεσα στούς γονεῖς καί τά παιδιά. Κι ἐδῶ συχνά ἔχουμε ὀξύτατα προβλήματα. Τέτοια μποροῦν νά παρουσιασθοῦν, εἴτε ἀπό τήν πλευρά τῶν γονέων, ὅταν ἀγανακτοῦν μέ τή συμπεριφορά τῶν παιδιῶν τους στή νεανική τους ἡλικία, εἴτε ἀπό τήν πλευρά τῶν παιδιῶν, ὅταν οἱ γονεῖς τους γεράσουν καί ἀρχίσουν νά ἐκδηλώνουν κάποιες ἰδιοτροπίες.

Προβλήματα δημιουργοῦνται καί στούς χώρους ἐργασίας μεταξύ τῶν συνεταίρων, τά ὁποῖα κάποιες φορές ἔχουν ὡς ἀποτέλεσμα ἀκόμη καί τήν πλήρη οἰκονομική καταστροφή μιᾶς ἐπιχείρησης.

2. Σέ τί ὀφείλονται αὐτές οἱ προστριβές, οἱ διαταραχές καί οἱ ἀναστατώσεις; (Σκέψεις Μελῶν…) Ὀφείλονται στόν ὑπερτροφικό ἐγωϊσμό μας, στήν ὑπερηφάνειά μας καί στήν ἀπουσία τῆς ἀνοχῆς. Δέν θέλουμε νά ἀνεχθοῦμε ὁ ἕνας τίς ἐλλείψεις καί ἀδυναμίες τῶν ἄλλων. Δέν λαμβάνουμε ὑπόψη μας τή διαφορετική ἰδιοσυγκρασία τους, κάποιες ἀρνητικές κληρονομικές καταβολές τους. Μᾶς ἐνοχλοῦν κάποιες κακές συνήθειές τους. Ἀλλά μόνο οἱ ἄλλοι ἔχουν κακές συνήθειες, ἀδυναμίες καί ἐλαττώματα; Δέν ἔχουμε κι ἐμεῖς; Ἄρα δέν εἶναι σωστό νά μεγαλοποιοῦμε ὁ ἕνας τίς ἀδυναμίες τοῦ ἄλλου ἤ νά μήν ἀνεχόμαστε ὁ ἕνας τόν χαρακτήρα τοῦ ἄλλου. Τί πρέπει λοιπόν νά κάνουμε; Θά τό δοῦμε στό δεύτερο μέρος τοῦ θέματος.

1. Θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ποῦμε στά Μέλη: Τό ἁγιογραφικό μας Ἀνάγνωσμα: Ἐφεσ. δ΄ 1-3, πού τό ἐπικεντρώσαμε στό «ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ», καί τό ὑπόλοιπο ἄρθρο πού διαβάσαμε πρίν ἀπό λίγο μᾶς λένε ὅτι γιά νά τρῶμε γλυκό ψωμί στό σπίτι μας, γιά νά εἶναι ὁμαλή ἡ συμβίωσή μας, γιά νά εἶναι καλή ἡ συνεργασία μας, γιά νά εἴμαστε ἀγαπημένοι μεταξύ μας, χρειάζεται ἀπαραίτητα νά ἀνεχόμαστε μέ ἀγάπη ὁ ἕνας τίς ἀδυναμίες τοῦ ἄλλου. Τί σημαίνει «ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπη»; (Σκέψεις Μελῶν…) Μερικοί ὑποστηρίζουν ὅτι τό νά ἀνεχόμαστε τίς ἀδυναμίες τῶν ἄλλων εἶναι ἀδυναμία χαρακτῆρος. Ἄλλοι λένε ὅτι εἶναι ἡττοπάθεια καί ἄλλοι ὅτι εἶναι ἀδιαφορία. Γιά τούς πιστούς Χριστιανούς δέν εἶναι τίποτε ἀπό αὐτά. Ἡ «ἐν ἀγάπῃ» ἀνοχή τῶν ἀδυναμιῶν τῶν συνανθρώπων μας εἶναι ἀρετή εὐλογημένη, χαριτωμένη, θεοδίδακτη καί κατορθωτή μέ ἀγώνα καί προσπάθεια.

Εἶναι μιά ἀρετή πού, ἄν ἐμβαθύνουμε λίγο περισσότερο, θά δοῦμε ὅτι κρύβει μέσα της ἀγάπη, ὑπομονή, μακροθυμία, ταπείνωση, ἐλπίδα καί ἄλλες ἀρετές. Ἡ ἀνοχή εἶναι θεοδίδακτη ἀρετή, διότι μᾶς τή δίδαξε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ὅταν ἀνέχθηκε τούς χαρακτῆρες καί τίς παλινδρομήσεις τῆς συμπεριφορᾶς τῶν Μαθητῶν Του· ὅταν ἀντιμετώπισε μέ ἀνοχή τήν ἀχαριστία, τή συκοφαντία, τήν ὀλιγοπιστία, τόν φθόνο καί τό μίσος τῶν ἀρχιερέων, τῶν γραμματέων καί Φαρισαίων, πού ἔφθασε ἕως τή θανάτωσή Του. Γράφει ὁ ἀπόστολος Πέτρος στήν Α΄ Καθολική ἐπιστολή του ὅτι ὁ Κύριος «λοιδορούμενος οὐκ ἀνελοιδόρει, πάσχων οὐκ ἠπείλει, παρεδίδου δέ τῷ κρίνοντι δικαίως» (β΄ 23). Πράγματι· ἐνῶ Τόν χλεύαζαν καί Τόν ἔβριζαν, δέν ἀνταπέδιδε τίς βρισιές τους. Ἐνῶ ὑπέφερε ἄδικα, δέν φοβέριζε μέ ἐκδικητικές ἀπειλές ἐκείνους πού Τόν ἀδικοῦσαν, ἀλλά ἀνέθετε τόν Ἑαυτό του στόν Θεό Πατέρα, πού πάντοτε κάνει δίκαιη κρίση.

Τό βράδυ τῆς Μεγάλης Πέμπτης, πού ἀναγινώσκονται τά δώδεκα Εὐαγγέλια τῶν Παθῶν, λέμε μέ θαυμασμό ὡς λαός στό τέλος κάθε Εὐαγγελίου: «Δόξα τῇ μακροθυμίᾳ σου, Κύριε, δόξα σοι»! Ἀλήθεια, πῶς τά ἀνέχθηκε ὅλα αὐτά! Ἀλλά καί πῶς ἐξακολουθεῖ νά μᾶς ἀνέχεται! Διότι ἐμεῖς ἐξακολουθοῦμε καί μετά τή σταυρική θυσία τοῦ Κυρίου μας νά ἁμαρτάνουμε, ἐνῶ εἴμαστε χιλιοευεργετημένοι. Καί ὁ Κύριος μᾶς ἀνέχεται. Νά θυμηθοῦμε τά λόγια πού εἶπε στόν πατέρα τοῦ σεληνιαζόμενου νέου: «ὦ γενεά ἄπιστος, ἕως πότε πρός ὑμᾶς ἔσομαι; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;» (Μάρκ. θ΄ 19). Ἕως πότε θά σᾶς ἀνέχομαι; Αὐτή τή συμπεριφορά τοῦ Κυρίου μας καλούμαστε νά μιμούμαστε κι ἐμεῖς. Αὐτό τό παράδειγμα μᾶς ἄφησε ὁ Κύριος, τό παράδειγμα τῆς ἀνοχῆς, τῆς μακροθυμίας καί τῆς συγχωρητικότητας.

Βέβαια ἡ «ἐν ἀγάπῃ» ἀνοχή τῶν ἀδυναμιῶν τῶν συνανθρώπων μας δέν εἶναι εὐκολοκατόρθωτη ἀρετή. Γιά νά τήν ἐπιτύχουμε, πρέπει νά κάνουμε θυσία. Ἀξίζει ὅμως νά τήν καλλιεργοῦμε τή θεοδίδακτη αὐτή ἀρετή, διότι εἶναι μίμηση Χριστοῦ. Μᾶς κάνει συμμέτοχους στό Πάθος τοῦ Κυρίου μας.

2. Δηλαδή, τί συγκεκριμένο χρειάζεται νά κάνουμε; (Σκέψεις Μελῶν…) α) Ὅταν ὁ ἄλλος ὑψώνει τή φωνή του, νά μήν τήν ὑψώνουμε κι ἐμεῖς, διότι θά γίνει καυγάς. «Μονός καυγάς δέν γίνεται». Ἐάν ἐμεῖς σιωπήσουμε καί δέν ρίξουμε λάδι στή φωτιά, κι ὁ ἄλλος πού φωνάζει, θά χαμηλώσει τούς τόνους καί θά ἠρεμήσει. β) Ὅταν ὁ ἄλλος ἐρεθίζεται, νά μήν τόν προκαλοῦμε, διότι θά δημιουργηθεῖ θερμό ἐπεισόδιο. Νά μήν ξεχνᾶμε ὅτι ὑπάρχει καί διάβολος, ὁ ὁποῖος ἐρεθίζει τούς εὐερέθιστους, γιά νά τούς κάνει νά θυμώσουν μαζί μας καί νά τούς φέρει σέ μετωπική σύγκρουση. γ) Ὅταν ὁ ἄλλος μᾶς κουράζει μέ τήν πολυλογία του, νά μήν τοῦ λέμε: «Εἶσαι ἀπαράδεκτος. Δέν σέ ἀντέχω ἄλλο», ἀλλά νά τόν ἀνεχόμαστε μέ ἀγάπη. «Ὅπου ὑπάρχει ἀγάπη καί ἀνοχή, ὅλα εἶναι ὑποφερτά», συμβουλεύει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ἑρμηνεύοντας τόν στίχο πού ἀναλύουμε (ΕΠΕ 20, 655). Ἔτσι ὑπερνικῶνται οἱ δυσκολίες πού παρουσιάζονται στή συμβίωση καί τή συνεργασία μας μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους.

3. Πῶς ἀκόμη θά κατορθώσουμε τή μεγάλη καί δυσκολοκατόρθωτη ἀρετή τῆς ἀνοχῆς στίς ἀδυναμίες τῶν ἄλλων; (Σκέψεις Μελῶν…)

α) Νά σκεφτόμαστε πόσο μᾶς ἀνέχεται κι ἐμᾶς ὁ Θεός. Ἔχουμε τόσα λάθη, τόσα ἁμαρτήματα, τόσες ἀδυναμίες, τόσα πάθη. Καί ὅμως· ὁ Κύριος μᾶς ἀνέχεται, μακροθυμεῖ, συγχωρεῖ, ἀγαπᾶ. Ἄς θυμηθοῦμε τό πιό χαρακτη­ριστικό περιστατικό, τότε πού πάνω στόν Σταυρό εἶπε τά συγκλονιστικά λόγια: «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γάρ οἴδασι τί ποιοῦσι» (Λουκ. κγ΄ 34). Μᾶς ἄφησε μοναδικό παράδειγμα ἀνοχῆς, μακροθυμίας καί συγχωρητικότητας.

β) Νά σκεφτόμαστε ὅτι κι ἐμεῖς ἔχουμε ἀνάγκη καί τό θέλουμε νά μᾶς ἀνέχονται οἱ ἄλλοι. Ἄρα δέν μποροῦμε νά ἔχουμε δύο μέτρα καί δύο σταθμά. Ὅπως θέλουμε νά δείχνουν οἱ ἄλλοι κατανόηση καί ἀνοχή σέ μᾶς, ἔτσι κι ἐμεῖς νά δείχνουμε κατανόηση καί ἀνοχή στούς ἄλλους.

γ) Ὑπογραμμίζουμε τό «ἐν ἀγάπῃ», «ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ» τῆς πρός Ἐφεσίους ἐπιστολῆς (δ΄ 2), πού ἰσοδυναμεῖ μέ τό «ἀλλήλων τά βάρη βαστάζετε, καί οὕτως ἀναπληρώσατε τόν νόμον τοῦ Χριστοῦ» τῆς πρός Γαλάτας ἐπιστολῆς (ς΄ 2). Καί στά δύο αὐτά χωρία ὁ θεῖος Ἀπόστολος μᾶς καλεῖ νά ὑπομένουμε ὁ ἕνας τίς ἐνοχλήσεις τοῦ ἄλλου, πού ὀφείλονται στά ἐλαττώματα καί τίς ἐλλείψεις του· κι ἔτσι μέ τήν ὑπομονετική αὐτή ἀνοχή νά ἐκπληρώνουμε τελείως τόν νόμο τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή τήν ἐντολή τῆς ἀγάπης.

δ) Νά τό κάνουμε καί ἀντικείμενο προσευχῆς. Νά παρακαλοῦμε τόν Κύριο, ὁ Ὁποῖος «τάς ἀσθενείας ἡμῶν ἔλαβε καί τάς νόσους ἐβάστασεν» (Ματθ. η΄ 17), νά μᾶς δίνει ἀγάπη καί ὑπομονή, ὥστε νά ἀνεχόμαστε ὁ ἕνας τίς ἀδυναμίες τοῦ ἄλλου· νά κατορθώσουμε τή θεοδίδακτη ἀρετή τῆς ἀνοχῆς, ἡ ὁποία λύνει πολλά ἀπό τά προβλήματα πού παρουσιάζονται στή συνοίκηση καί συνεργασία μας μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους.

Ἀνοχή! Μιά ἀρετή μεγάλη, πού, ὅταν ἐφαρμόζεται, ἐξομοιώνει τόν ἄνθρωπο μέ τόν Δημιουργό του, πού εἶναι Θεός τῆς ἀγάπης καί τοῦ ἐλέους. 40 χρόνια ἀνέχθηκε τήν ἀχαριστία τῶν Ἑβραίων στήν ἔρημο. Σχεδόν διπλάσια χρόνια ἀνέχεται καί τόν καθένα ἀπό μᾶς. Ἔτσι μᾶς διδάσκει νά ἀνεχόμαστε κι ἐμεῖς μέ ἀγάπη τούς ἄλλους. Γιά νά χαιρόμαστε τή ζωή μας ὅσο θά ζοῦμε στήν παρούσα ζωή, ἀλλά καί στήν ἀτελεύτητη αἰωνιότητα.

Υ.Γ. Τό ἑπόμενο θέμα μας θά εἶναι ἁγιογραφικό, τό ἐπίκαιρο τῶν Χριστουγέννων: Ἡσ. ζ΄ 14-16 καί θ΄ 6-7.