Εὐαγγελικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 6 Μαΐου 2018, τῆς Σαμαρείτιδος (Ἰωάν. δ΄ 5-42)
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἔρχεται ὁ ᾿Ιησοῦς εἰς πόλιν τῆς Σαμαρείας λεγομένην Συχάρ, πλησίον τοῦ χωρίου ὃ ἔδωκεν ᾿Ιακὼβ ᾿Ιωσὴφ τῷ υἱῷ αὐτοῦ· ἦν δὲ ἐκεῖ πηγὴ τοῦ ᾿Ιακώβ. ὁ οὖν ᾿Ιησοῦς κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ἐκαθέζετο οὕτως ἐπὶ τῇ πηγῇ· ὥρα ἦν ὡσεὶ ἕκτη. ἔρχεται γυνὴ ἐκ τῆς Σαμαρείας ἀντλῆσαι ὕδωρ. λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· δός μοι πιεῖν. οἱ γὰρ μαθηταὶ αὐτοῦ ἀπεληλύθεισαν εἰς τὴν πόλιν ἵνα τροφὰς ἀγοράσωσι. λέγει οὖν αὐτῷ ἡ γυνὴ ἡ Σαμαρεῖτις· πῶς σὺ ᾿Ιουδαῖος ὢν παρ᾿ ἐμοῦ πιεῖν αἰτεῖς, οὔσης γυναικὸς Σαμαρείτιδος; οὐ γὰρ συγχρῶνται ᾿Ιουδαῖοι Σαμαρείταις. ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ, καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτησας αὐτόν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν. λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· Κύριε, οὔτε ἄντλημα ἔχεις, καὶ τὸ φρέαρ ἐστὶ βαθύ· πόθεν οὖν ἔχεις τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν; μὴ σὺ μείζων εἶ τοῦ πατρὸς ἡμῶν ᾿Ιακώβ, ὃς ἔδωκεν ἡμῖν τὸ φρέαρ, καὶ αὐτὸς ἐξ αὐτοῦ ἔπιε καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ καὶ τὰ θρέμματα αὐτοῦ; ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· πᾶς ὁ πίνων ἐκ τοῦ ὕδατος τούτου διψήσει πάλιν· ὃς δ᾿ ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγὼ δώσω αὐτῷ, οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλὰ τὸ ὕδωρ ὃ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγὴ ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον. λέγει πρὸς αὐτὸν ἡ γυνή· Κύριε, δός μοι τοῦτο τὸ ὕδωρ, ἵνα μὴ διψῶ μηδὲ ἔρχωμαι ἐνθάδε ἀντλεῖν. λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· ὕπαγε φώνησον τὸν ἄνδρα σου καὶ ἐλθὲ ἐνθάδε. ἀπεκρίθη ἡ γυνὴ καὶ εἶπεν· οὐκ ἔχω ἄνδρα. λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· καλῶς εἶπας ὅτι ἄνδρα οὐκ ἔχω· πέντε γὰρ ἄνδρας ἔσχες, καὶ νῦν ὃν ἔχεις οὐκ ἔστι σου ἀνήρ· τοῦτο ἀληθὲς εἴρηκας. λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· Κύριε, θεωρῶ ὅτι προφήτης εἶ σύ. οἱ πατέρες ἡμῶν ἐν τῷ ὄρει τούτῳ προσεκύνησαν· καὶ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἐν ῾Ιεροσολύμοις ἐστὶν ὁ τόπος ὅπου δεῖ προσκυνεῖν. λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· γύναι, πίστευσόν μοι ὅτι ἔρχεται ὥρα ὅτε οὔτε ἐν τῷ ὄρει τούτῳ οὔτε ἐν ῾Ιεροσολύμοις προσκυνήσετε τῷ πατρί. ὑμεῖς προσκυνεῖτε ὃ οὐκ οἴδατε, ἡμεῖς προσκυνοῦμεν ὃ οἴδαμεν· ὅτι ἡ σωτηρία ἐκ τῶν ᾿Ιουδαίων ἐστίν. ἀλλ᾿ ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ ἀληθινοὶ προσκυνηταὶ προσκυνήσουσι τῷ πατρὶ ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ· καὶ γὰρ ὁ πατὴρ τοιούτους ζητεῖ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτόν. πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν. λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· οἶδα ὅτι Μεσσίας ἔρχεται ὁ λεγόμενος Χριστός· ὅταν ἔλθῃ ἐκεῖνος, ἀναγγελεῖ ἡμῖν πάντα. λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· ἐγώ εἰμι ὁ λαλῶν σοι. καὶ ἐπὶ τούτῳ ἦλθον οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, καὶ ἐθαύμασαν ὅτι μετὰ γυναικὸς ἐλάλει· οὐδεὶς μέντοι εἶπε, τί ζητεῖς ἢ τί λαλεῖς μετ᾿ αὐτῆς; ᾿Αφῆκεν οὖν τὴν ὑδρίαν αὐτῆς ἡ γυνὴ καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὴν πόλιν, καὶ λέγει τοῖς ἀνθρώποις· δεῦτε ἴδετε ἄνθρωπον ὃς εἶπέ μοι πάντα ὅσα ἐποίησα· μήτι οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός; ἐξῆλθον οὖν ἐκ τῆς πόλεως καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτόν. ᾿Εν δὲ τῷ μεταξὺ ἠρώτων αὐτὸν οἱ μαθηταὶ λέγοντες· ραββί, φάγε. ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ἐγὼ βρῶσιν ἔχω φαγεῖν, ἣν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε. ἔλεγον οὖν οἱ μαθηταὶ πρὸς ἀλλήλους· μή τις ἤνεγκεν αὐτῷ φαγεῖν; λέγει αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· ἐμὸν βρῶμά ἐστιν ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με καὶ τελειώσω αὐτοῦ τὸ ἔργον. οὐχ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἔτι τετράμηνός ἐστι καὶ ὁ θερισμὸς ἔρχεται; ἰδοὺ λέγω ὑμῖν, ἐπάρατε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ θεάσασθε τὰς χώρας, ὅτι λευκαί εἰσι πρὸς θερισμὸν ἤδη. καὶ ὁ θερίζων μισθὸν λαμβάνει καὶ συνάγει καρπὸν εἰς ζωὴν αἰώνιον, ἵνα καὶ ὁ σπείρων ὁμοῦ χαίρῃ καὶ ὁ θερίζων. ἐν γὰρ τούτῳ ὁ λόγος ἐστὶν ὁ ἀληθινός, ὅτι ἄλλος ἐστὶν ὁ σπείρων καὶ ἄλλος ὁ θερίζων. ἐγὼ ἀπέστειλα ὑμᾶς θερίζειν ὃ οὐχ ὑμεῖς κεκοπιάκατε· ἄλλοι κεκοπιάκασι, καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε. ᾿Εκ δὲ τῆς πόλεως ἐκείνης πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν τῶν Σαμαρειτῶν διὰ τὸν λόγον τῆς γυναικός, μαρτυρούσης ὅτι εἶπέ μοι πάντα ὅσα ἐποίησα. ὡς οὖν ἦλθον πρὸς αὐτὸν οἱ Σαμαρεῖται, ἠρώτων αὐτὸν μεῖναι παρ᾿ αὐτοῖς· καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ δύο ἡμέρας. καὶ πολλῷ πλείους ἐπίστευσαν διὰ τὸν λόγον αὐτοῦ, τῇ τε γυναικὶ ἔλεγον ὅτι οὐκέτι διὰ τὴν σὴν λαλιὰν πιστεύομεν· αὐτοὶ γὰρ ἀκηκόαμεν, καὶ οἴδαμεν ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ σωτὴρ τοῦ κόσμου ὁ Χριστός.
1. ΔΙΨᾼ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ
Ὁ Κύριός μας φθάνει κατάκοπος μέσα στὸ καταμεσήμερο κοντὰ στὴν πόλι τῆς Σαμαρείας Συχάρ. Κάθεται μόνος του πλάϊ στὸ πηγάδι τοῦ Ἰακώβ. Σὲ λίγο πλησιάζει ἐκεῖ μιὰ γυναίκα Σαμαρείτιδα μὲ τὴν στάμνα της γιὰ νὰ πάρῃ νερό. Ὅμως ξαφνιάζεται ὅταν ἀκούῃ τὸν Κύριο, ποὺ φαινόταν ὅτι ἦταν Ἰουδαῖος, νὰ ζητῇ ἀπὸ αὐτήν, μιὰ Σαμαρείτιδα, λίγο νερὸ νὰ πιῇ. Γιατί λοιπὸν ὁ Κύριος τῆς ζητεῖ νερό; Ἀσφαλῶς ὁ Κύριος, ἐφ’ ὅσον εἶναι καὶ τέλειος ἄνθρωπος, μετὰ ἀπὸ τόση ὁδοιπορία ἦταν πολὺ λογικὸ νὰ διψᾷ. Ὅμως ταυτόχρονα ἀξιοποιεῖ τὸ φυσικὸ αὐτὸ αἴσθημα τῆς δίψας ὡς ἀφορμὴ γιὰ νὰ διαλεχθῇ μὲ τὴν Σαμαρείτιδα. Ἔτσι ὁ Κύριος ἀρχίζει μία συζήτησι ἀπὸ κάτι φυσικὸ καὶ τὴν ἀνάγει βαθμιαῖα σὲ ἀποκάλυψι μεγάλων ἀληθειῶν. Κι ἐνῶ ὁ καρδιογνώστης Κύριος γνωρίζει ὅτι ἡ Σαμαρείτιδα, χωρὶς νὰ τὸ καταλαβαίνῃ ἡ ἴδια, διψᾷ μὲ δίψα ἱερή, πνευματικὴ καὶ ἀσίγαστη, παίρνει ὁ Ἴδιος τὴν θέσι αὐτοῦ ποὺ διψᾷ, καὶ ζητεῖ τὸ φυσικὸ νερό, διότι θέλει νὰ τῆς προσφέρῃ κάτι ἀσυγκρίτως ἀνώτερο, τὸ πνευματικὸ νερό, «τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν». Ταπεινώνεται ὁ Ἴδιος, γιὰ νὰ ἀνοίξῃ δίοδο ἐπικοινωνίας, γιὰ νὰ ξεκλειδώσῃ τὴν καρδιά της, νὰ τὴν φωτίσῃ καὶ νὰ τὴν ἐλεήσῃ. Καὶ μᾶς διδάσκει ἔτσι ὁ Κύριος, ὅταν κι ἐμεῖς θέλουμε νὰ βοηθήσουμε γύρω μας ψυχὲς ποὺ διψοῦν γιὰ «τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν», νὰ ταπεινωνώμαστε, νὰ βρίσκουμε σημεῖα ἐπαφῆς καὶ νὰ ἐπικοινωνοῦμε γιὰ νὰ διακονοῦμε τοὺς ἄλλους, καὶ ἔτσι νὰ τοὺς βοηθοῦμε καὶ νὰ τοὺς ὠφελοῦμε.
2. ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Μέσα λοιπὸν ἀπὸ ἕνα πολὺ φυσικὸ διάλογο, ὁ Κύριος ἀποκαλύπτει ὅτι Αὐτὸς εἶναι ποὺ μπορεῖ νὰ προσφέρῃ «τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν». Ποιὸ ὅμως εἶναι αὐτὸ «τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν»;
«Ὕδωρ ζῶν» εἶναι ἡ Χάρις τοῦ ἁγίου Θεοῦ, ἡ ὁποία, ὅταν γεμίσῃ τὴν ψυχή μας, μᾶς ξεδιψᾷ αἰωνίως. Ἡ Χάρις αὐτὴ εἶναι ὁ ἀστείρευτος ποταμὸς ποὺ ἐκπηγάζει ἀπὸ τὸν οὐράνιο θρόνο τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ἡ ζωογόνος δύναμις ποὺ ἱκανοποιεῖ ὅλους τοὺς πόθους καὶ τὶς ἀνάγκες τῆς καρδιᾶς μας. Μεταγγίζεται στὸν καθένα μας μὲ τὰ ἱερὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ τὸ νερὸ τῆς θείας Χάριτος μᾶς καθαρίζει ἀπὸ κάθε ρύπο τῆς ἁμαρτίας. Σβήνει μέσα μας τὴν φλόγα τῶν παθῶν. Θεραπεύει τὴν ξηρότητα καὶ ἀκαρπία τῆς ψυχῆς μας. Μᾶς πλουτίζει μὲ θεῖα χαρίσματα καὶ ἀρετές. Ἱκανοποιεῖ τὴν ψυχή μας, ξεδιψᾷ τὴν ἀκατάσχετη πνευματική της δίψα, ἀόρατα καὶ μυστικά.
3. ΠΡΩΤΑ Η ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΙ
Ὁ Κύριος, πρὶν προσφέρῃ στὴν γυναῖκα «τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν», τῆς ζητεῖ νὰ φωνάξῃ τὸν ἄνδρα της. Διότι θέλει, πρὶν τῆς προσφέρῃ τὴν Χάρι τοῦ Θεοῦ, νὰ τὴν ὁδηγήσῃ σὲ συναίσθησι τῆς ἁμαρτωλότητός της, σὲ συντριβὴ καὶ μετάνοια. Ἀποκαλύπτει τὶς κρυφὲς πλευρὲς τῆς ζωῆς της, ξεσκεπάζει τὸν ἄστατο ψυχικὸ κόσμο της, γιὰ νὰ τὴν διορθώσῃ. Διεισδύει στὰ βάθη τῆς συνειδήσεώς της, γιὰ νὰ προκαλέσῃ τὴν μετάνοιά της. Ἔπρεπε πρῶτα νὰ ἀφυπνισθῇ ἡ συνείδησί της, νὰ διανοιχθῇ τὸ κρυμμένο ἀπόστημα τῆς ἁμαρτίας. Τότε μόνον ἡ Σαμαρείτιδα θὰ
μποροῦσε νὰ ὠφεληθῇ ἀπὸ τὸ φάρμακο τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ. Ὅσοι λοιπὸν ζητοῦν τὰ ὕδατα τῆς Χάριτος, πρέπει νὰ γνωρίζουν ὅτι οἱ πρῶτες σταγόνες τῶν ὑδάτων αὐτῶν εἶναι τὰ δάκρυα τῆς μετανοίας.
4. ΛΑΤΡΕΙΑ ΑΛΗΘΙΝΗ
Ἡ ὅλη συζήτησι δίνει τὴν ἀφορμὴ στὸν Κύριο νὰ ἀποκαλύψῃ ὕψιστες ἀλήθειες γιὰ τὸ θέμα τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ. Δὲν ὑπάρχουν ἀποκλειστικοὶ τόποι λατρείας τοῦ Θεοῦ, λέγει ὁ Κύριος. Τὸν Θεὸ πρέπει νὰ Τὸν λατρεύουμε «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ». Τί ὅμως σημαίνει αὐτό; Σημαίνει ὅτι τὸν Θεὸ δὲν Τὸν λατρεύουμε τόσο μὲ ἐξωτερικοὺς τύπους ἀλλὰ κυρίως μὲ ἐσωτερικὴ καῦσι τῆς καρδιᾶς μας. Βέβαια ὁ Χριστὸς δὲν ἀποδοκιμάζει καὶ τὴν ἐξωτερικὴ λατρεία. Ὁ ἄνθρωπος, ἐφ’ ὅσον εἶναι ψυχοσωματικὴ ὀντότητα, λατρεύει τὸν Θεὸ καὶ μὲ τὴν ψυχή του καὶ μὲ τὸ σῶμα του. Διότι λατρεία εἶναι ἡ προσφορὰ στὸν Θεὸ ὅλης τῆς ὑπάρξεώς μας. Οἱ ἐξωτερικὲς ἐκδηλώσεις λατρείας εἶναι κι αὐτὲς ἀναγκαῖες. Θὰ πρέπει ὅμως νὰ μὴν εἶναι τυπικὲς ἢ ὑποκριτικές, ἀλλὰ νὰ ἀποτελοῦν ἀπαύγασμα τῆς ἐσωτερικῆς φλόγας τῆς καρδιᾶς μας. Νὰ ἀποκαλύπτουν τὴν μυστικὴ λατρεία, ποὺ τελεῖται μέσα στὸ μυστικὸ θυσιαστήριο τῆς ψυχῆς μας. Νὰ λατρεύουμε δηλαδὴ τὸν Θεὸ μὲ θερμότητα ἐσωτερική, μὲ συμμετοχὴ ὅλων τῶν δυνάμεων τῆς ψυχῆς μας. Ὅλα νὰ εἶναι δοσμένα στὴν λατρεία τοῦ ἁγίου Θεοῦ. Ἡ συνείδησί μας νὰ ἀφυπνίζεται μπροστὰ στὴν ἁγιότητα τοῦ Θεοῦ, ἡ διάνοιά μας νὰ ἀπορροφᾶται ἀπὸ τὶς θεῖες ἀλήθειες, ἡ φαντασία μας νὰ σαγηνεύεται ἀπὸ τὴν θεία του ὡραιότητα, ἡ καρδιά μας νὰ αἰχμαλωτίζεται ἀπὸ τὴν ἀγάπη του, ἡ θέλησί μας νὰ ὑποτάσσεται πλήρως στὸ θεῖο του θέλημα. Τότε ὁ Θεὸς θὰ δέχεται τὴν λατρεία μας ὡς «ὀσμὴν εὐωδίας πνευματικῆς» καὶ θὰ μᾶς ἀξιώνῃ νὰ γινώμαστε κι ἐμεῖς ἐπίγειοι ἄγγελοι καὶ οὐράνιοι ἄνθρωποι, κοινωνοὶ θείας φύσεως.
