Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 16 Ὀκτωβρίου 2022, Τῶν Ἁγίων Πατέρων (Τίτ. γ΄ 8-15)
Τέκνον Τίτε, πιστὸς ὁ λόγος· καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι, ἵνα φροντίζωσι καλῶν ἔργων προΐστασθαι οἱ πεπιστευκότες τῷ Θεῷ. ταῦτά ἐστι τὰ καλὰ καὶ ὠφέλιμα τοῖς ἀνθρώποις· μωρὰς δὲ ζητήσεις καὶ γενεαλογίας καὶ ἔρεις καὶ μάχας νομικὰς περιίστασο· εἰσὶ γὰρ ἀνωφελεῖς καὶ μάταιοι. αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδὼς ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὢν αὐτοκατάκριτος. Ὅταν πέμψω ᾿Αρτεμᾶν πρός σε ἢ Τυχικόν, σπούδασον ἐλθεῖν πρός με εἰς Νικόπολιν· ἐκεῖ γὰρ κέκρικα παραχειμάσαι. Ζηνᾶν τὸν νομικὸν καὶ ᾿Απολλὼ σπουδαίως πρόπεμψον, ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ. μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι. ᾿Ασπάζονταί σε οἱ μετ᾿ ἐμοῦ πάντες. ἄσπασαι τοὺς φιλοῦντας ἡμᾶς ἐν πίστει. ῾Η χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν· ἀμήν.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ
Ἡ Κυριακὴ τοῦ Σπορέως, ὅπως ὀνομάζεται ἡ σημερινὴ Κυριακὴ ἐξαιτίας τῆς παραβολῆς τοῦ Σπορέως, ποὺ ἀναγινώσκεται στὴν εὐαγγελικὴ περικοπή, εἶναι ἀφιερωμένη στοὺς ἁγίους Πατέρες ποὺ συγκρότησαν τὴν Ζ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο τὸ 787 στὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουν τὴν αἵρεση τῆς Εἰκονομαχίας. Γιὰ τὸν ἴδιο λόγο καὶ ἡ ἀποστολικὴ περικοπὴ ἀπὸ τὴν πρὸς Τίτον ἐπιστολὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἀναγινώσκεται πρὸς τιμὴν τῶν θεοφόρων αὐτῶν στύλων τῆς Ἐκκλησίας.
1. Μὲ ἀκρίβεια τὶς ἀλήθειες τῆς πίστεως
«Πιστὸς ὁ λόγος καὶ περὶ τούτων βούλομαί σε διαβεβαιοῦσθαι». Δηλαδή, ὅλα αὐτὰ ποὺ σοῦ ἔγραψα νωρίτερα εἶναι ἀλήθειες ἀξιόπιστες καὶ ἀναμφίβολες, τονίζει ὁ θεῖος Ἀπόστολος στὸν μαθητή του Τίτο. Γιὰ τὶς ἀλήθειες αὐτὲς θέλω νὰ μιλᾶς μὲ βεβαιότητα καὶ μὲ κύρος, ὥστε νὰ ἐνισχύονται οἱ πιστοὶ καὶ νὰ πρωτοστατοῦν σὲ ἀγαθὰ ἔργα, τὰ ὁποῖα εἶναι ἀρεστὰ στὸν Θεὸ καὶ ὠφέλιμα στοὺς ἀνθρώπους.
Ἀπόφευγε τὶς ἀνόητες συζητήσεις γιὰ τὶς γενεαλογίες τῶν εἰδωλολατρικῶν θεῶν καὶ τὶς διαμάχες γιὰ τὰ ζητήματα τοῦ ἰουδαϊκοῦ Νόμου, διότι εἶναι ἀνώφελες καὶ μάταιες. «Αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ». Τὸν αἱρετικὸ ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος παρὰ τὶς ἐπανειλημμένες νουθεσίες σου ἐμμένει στὴν πλάνη του, ἀπόφευγέ τον. Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς εἶναι ὑπεύθυνος γιὰ τὴν καταδίκη ποὺ ἐπισύρει στὸν ἑαυτό του.
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος μὲ τὰ θεόπνευστα αὐτὰ λόγια ποὺ ἀπευθύνει στὸν Τίτο, στὸν ὁποῖο εἶχε ἀναθέσει τὴ διαποίμανση τῶν πιστῶν τῆς Κρήτης, ὑπογραμμίζει τὴ μεγάλη σημασία ποὺ ἔχει ἡ ὀρθὴ πίστη γιὰ τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Γι᾿ αὐτὸ καὶ προτρέπει τὸν Τίτο νὰ ὁμιλεῖ μὲ παρρησία, μὲ βεβαιότητα καὶ αὐθεντία γιὰ τὶς ἀλήθειες τῆς πίστεως, τὶς ὁποῖες τοῦ εἶχε παραδώσει. Διότι οἱ ἀλήθειες αὐτὲς δὲν εἶναι ἀνθρώπινες φιλοσοφίες καὶ σκέψεις, ἀλλὰ ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ στοὺς ἀνθρώπους.
Αὐτὴ τὴν προτροπὴ τοῦ θείου Ἀποστόλου ἐφάρμοσαν στὴ ζωή τους οἱ θεοφόροι Πατέρες, τοὺς ὁποίους τιμοῦμε σήμερα. Ἐπιτέλεσαν ἔργο ποιμαντικό, καλλιέργησαν τοὺς πιστοὺς διδάσκοντας τὸ ὀρθὸ δόγμα μὲ τοὺς φωτισμένους λόγους τους. Ὅταν δὲ τοὺς κάλεσε ἡ Ἐκκλησία, ἔδωσαν μάχη γιὰ τὴν προάσπιση τῆς ἀλήθειας κατὰ τῶν εἰκονομάχων, θυσιάζοντας κάποιοι ἀπὸ αὐτοὺς καὶ τὴ ζωή τους ἀκόμη. Ὁπωσδήποτε τὸ παράδειγμά τους μᾶς καλεῖ νὰ κρατοῦμε κι ἐμεῖς ἀνόθευτη τὴν ὀρθὴ πίστη ποὺ μᾶς παρέδωσαν καὶ νὰ πορευόμαστε στὴ ζωή μας σύμφωνα μὲ αὐτήν.
2. Ἀπαραίτητα τὰ ἀγαθὰ ἔργα
Ἡ ὀρθὴ πίστη ὅμως εἶναι ἀπαραίτητο νὰ συνδυάζεται μὲ τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης, ὅπως φαίνεται καὶ στὴ συνέχεια τῆς περικοπῆς. Ὁ θεόπνευστος Ἀπόστολος παραγγέλλει στὸν Τίτο, μόλις τοῦ στείλει στὴν Κρήτη τὸν Ἀρτεμᾶ ἢ τὸν Τυχικό, νὰ φροντίσει νὰ ἔλθει τὸ ταχύτερο κοντά του στὴ Νικόπολη, διότι ἐκεῖ εἶχε ἀποφασίσει νὰ περάσει τὸν χειμώνα. Τὸν προτρέπει ἐπίσης νὰ προπέμψει ἀπὸ τὴν Κρήτη τὸν νομοδιδάσκαλο Ζηνᾶ καὶ τὸν Ἀπολλώ, φροντίζοντας νὰ μὴν τοὺς λείψει τίποτε στὸ ταξίδι τους. «Μανθανέτωσαν δὲ καὶ οἱ ἡμέτεροι καλῶν ἔργων προΐστασθαι εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας, ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι», σημειώνει ὁ Ἀπόστολος. Δηλαδή, ἂς παραδειγματίζονται καὶ οἱ πιστοὶ νὰ πρωτοστατοῦν στὰ καλὰ ἔργα καὶ νὰ συντρέχουν τοὺς ἀδελφούς τους στὶς ἀπαραίτητες ὑλικὲς ἀνάγκες, γιὰ νὰ μὴ μένουν πνευματικὰ ἄκαρποι.
Κλείνοντας τὴν ἐπιστολὴ ὁ Ἀπόστολος μεταφέρει τοὺς χαιρετισμοὺς τῶν συνεργατῶν του πρὸς τὸν Τίτο καὶ τοῦ παραγγέλλει νά μεταφέρει κι ἐκεῖνος τοὺς δικούς του θερμοὺς χαιρετισμοὺς σὲ ὅλους τοὺς πιστοὺς ποὺ τὸν ἀγαποῦν. Εὔχεται δὲ νὰ ἔχουν ὅλοι οἱ πιστοὶ πλούσια τὴ Χάρι τοῦ Θεοῦ.
Δὲν εἶναι τυχαῖο τὸ ὅτι ὁ θεόπνευστος Ἀπόστολος, ἐνῶ στὴν ἀρχὴ τόνισε τὴ σημασία τῆς ὀρθῆς πίστεως, στὴ συνέχεια δύο φορὲς ἐπανέρχεται στὴ σημασία τῶν ἀγαθῶν ἔργων, παρομοιάζοντάς τα μὲ τοὺς καρποὺς ἑνὸς δένδρου. Χρησιμοποιεῖ μάλιστα καὶ τὶς δύο φορὲς τὴ λέξη «προΐστασθαι», γιὰ νὰ τονίσει ὅτι δὲν ἀρκεῖ νὰ κάνουμε οἱ πιστοὶ κάποια ἔργα ἀγάπης, ἀλλὰ ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε πρωτοπόροι σὲ αὐτά· νὰ εἶναι ἡ βασικὴ φροντίδα μας. Νὰ εἴμαστε πρόθυμοι καὶ ἐφευρετικοὶ στὴν ἀγάπη. Σὲ κάθε περίσταση νὰ βρίσκουμε τὸν κατάλληλο τρόπο γιὰ νὰ ἐνισχύουμε τοὺς ἀδελφούς μας καὶ ἐπιπλέον νὰ ἐμπνέουμε κι ἄλλους μὲ τὸ παράδειγμά μας. Διαφορετικὰ ἡ πίστη καὶ ἡ πνευματική μας ζωὴ εἶναι πνευματικὰ ἄκαρπη· δὲν ἔχει κανένα ἀποτέλεσμα.
Ἡ ἔμπρακτη ἀγάπη, συνεπῶς, εἶναι ἡ σφραγίδα τῆς ὀρθῆς πίστεώς μας· ἡ ἐγγύηση ποὺ ἐπιβεβαιώνει ὅτι εἴμαστε γνήσιοι Χριστιανοί, ἀκόλουθοι καὶ μιμητὲς τοῦ Κυρίου· ὁ εὔχυμος ἐκεῖνος καρπός, ἀπὸ τὸν ὁποῖο τρέφεται τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ἀδελφοί μας δηλαδή, καὶ ἐπιβεβαιώνεται ἔτσι ὅτι τὸ πνευματικό μας δένδρο εἶναι ὑγιὲς καὶ καρποφόρο. Αὐτὰ τὰ ἔργα ἀγάπης ἂς ἀποτελοῦν τὸ κύριο μέλημά μας.
