Κυριακὴ τῆς Σαμαρείτιδος – Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 18 Μαΐου 2025

Εὐαγγελικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 18 Μαΐου 2025, Κυριακὴ τῆς Σαμαρείτιδος (Ἰωάν. δ΄ 5-42)

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς εἰς πόλιν τῆς Σαμαρείας λεγομένην Συχάρ, πλησίον τοῦ χωρίου ὃ ἔ­δωκεν Ἰακὼβ Ἰωσὴφ τῷ υἱῷ αὐτοῦ· ἦν δὲ ἐκεῖ πηγὴ τοῦ Ἰακώβ. ὁ οὖν Ἰησοῦς κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας ἐκαθέζετο οὕτως ἐπὶ τῇ πηγῇ· ὥρα ἦν ὡσεὶ ἕκτη. ἔρχεται γυνὴ ἐκ τῆς Σαμαρείας ἀντλῆσαι ὕδωρ. λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· δός μοι πιεῖν. οἱ γὰρ μαθηταὶ αὐτοῦ ἀπεληλύθεισαν εἰς τὴν πόλιν ἵνα τροφὰς ἀγοράσωσι. λέγει οὖν αὐτῷ ἡ γυνὴ ἡ Σαμαρεῖτις· πῶς σὺ Ἰουδαῖος ὢν παρ᾿ ἐμοῦ πιεῖν αἰτεῖς, οὔσης γυναικὸς Σαμαρείτιδος; οὐ γὰρ συγχρῶνται Ἰουδαῖοι Σαμαρείταις. ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ, καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτησας αὐτόν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν. λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· Κύριε, οὔτε ἄντλημα ἔχεις, καὶ τὸ φρέαρ ἐστὶ βαθύ· πόθεν οὖν ἔχεις τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν; μὴ σὺ μείζων εἶ τοῦ πατρὸς ἡμῶν Ἰακώβ, ὃς ἔδωκεν ἡμῖν τὸ φρέαρ, καὶ αὐτὸς ἐξ αὐτοῦ ἔπιε καὶ οἱ υἱοὶ αὐτοῦ καὶ τὰ θρέμματα αὐτοῦ; ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· πᾶς ὁ πίνων ἐκ τοῦ ὕδατος τούτου διψήσει πάλιν· ὃς δ᾿ ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγὼ δώσω αὐτῷ, οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλὰ τὸ ὕδωρ ὃ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγὴ ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον. λέγει πρὸς αὐτὸν ἡ γυνή· Κύριε, δός μοι τοῦτο τὸ ὕδωρ, ἵνα μὴ διψῶ μηδὲ ἔρχωμαι ἐνθάδε ἀντλεῖν. λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· ὕπαγε φώνησον τὸν ἄνδρα σου καὶ ἐλθὲ ἐνθάδε. ἀπεκρίθη ἡ γυνὴ καὶ εἶπεν· οὐκ ἔχω ἄνδρα. λέγει αὐτῇ ὁ Ἰη­σοῦς· καλῶς εἶπας ὅτι ἄνδρα οὐκ ἔχω· πέντε γὰρ ἄνδρας ἔσχες, καὶ νῦν ὃν ἔχεις οὐκ ἔστι σου ἀνήρ· τοῦτο ἀληθὲς εἴρηκας. λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· Κύριε, θεωρῶ ὅτι προφήτης εἶ σύ. οἱ πατέρες ἡμῶν ἐν τῷ ὄ­ρει τούτῳ προσεκύνησαν· καὶ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἐν Ἱεροσο­λύμοις ἐστὶν ὁ τόπος ὅπου δεῖ προσκυνεῖν. λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· γύναι, πίστευσόν μοι ὅτι ἔρχεται ὥρα ὅτε οὔτε ἐν τῷ ὄρει τούτῳ οὔτε ἐν Ἱεροσολύμοις ­προσκυνήσετε τῷ πατρί. ὑμεῖς προσκυνεῖτε ὃ οὐκ οἴδατε, ἡμεῖς προσκυνοῦμεν ὃ οἴδαμεν· ὅτι ἡ σωτηρία ἐκ τῶν Ἰουδαίων ἐστίν. ἀλλ᾿ ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ ἀληθινοὶ προσκυνηταὶ προσκυνήσουσι τῷ πατρὶ ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ· καὶ γὰρ ὁ πατὴρ τοιούτους ζητεῖ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτόν. πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν. λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· οἶδα ὅτι Μεσσίας ἔρχεται ὁ λεγόμενος Χριστός· ὅταν ἔλθῃ ἐκεῖνος, ἀναγγελεῖ ἡμῖν πάν­­τα. λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· ἐγώ εἰμι ὁ λα­λῶν σοι. καὶ ἐπὶ τούτῳ ἦλθον οἱ μαθη­ταὶ αὐτοῦ, καὶ ἐθαύμασαν ὅτι μετὰ γυ­ναικὸς ἐλάλει· οὐδεὶς μέντοι εἶπε, τί ζητεῖς ἢ τί λαλεῖς μετ᾿ αὐτῆς; Ἀφῆκεν οὖν τὴν ὑ­δρίαν αὐτῆς ἡ γυνὴ καὶ ἀπῆλθεν εἰς τὴν πό­λιν, καὶ λέγει τοῖς ἀνθρώποις· δεῦτε ἴ­δετε ἄνθρωπον ὃς εἶπέ μοι πάντα ὅσα ἐ­ποίησα· μήτι οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός; ἐξῆλ­θον οὖν ἐκ τῆς πόλεως καὶ ἤρχοντο πρὸς αὐτόν. Ἐν δὲ τῷ μεταξὺ ἠρώτων αὐτὸν οἱ μαθηταὶ λέγοντες· ραββί, φάγε. ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ἐγὼ βρῶσιν ἔχω φαγεῖν, ἣν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε. ἔλεγον οὖν οἱ μαθηταὶ πρὸς ἀλλήλους· μή τις ἤνεγκεν αὐτῷ φαγεῖν; λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· ἐμὸν βρῶμά ἐστιν ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με καὶ τελειώσω αὐ­τοῦ τὸ ἔργον. οὐχ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἔτι τετράμηνός ἐστι καὶ ὁ θερισμὸς ἔρχεται; ἰδοὺ λέγω ὑμῖν, ἐπάρατε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ θεάσασθε τὰς χώρας, ὅτι λευκαί εἰσι πρὸς θερισμὸν ἤδη. καὶ ὁ θερίζων μισθὸν λαμβάνει καὶ συνάγει καρπὸν εἰς ζωὴν αἰώνιον, ἵνα καὶ ὁ σπείρων ὁμοῦ χαίρῃ καὶ ὁ θερίζων. ἐν γὰρ τούτῳ ὁ λόγος ἐστὶν ὁ ἀληθινός, ὅτι ἄλλος ἐστὶν ὁ σπείρων καὶ ἄλλος ὁ θερίζων. ἐγὼ ἀπέστειλα ὑμᾶς θερίζειν ὃ οὐχ ὑμεῖς κεκοπιάκατε· ἄλλοι κεκοπιάκασι, καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε. Ἐκ δὲ τῆς πόλεως ἐκείνης πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν τῶν Σαμαρειτῶν διὰ τὸν λόγον τῆς γυναικός, μαρτυρούσης ὅτι εἶπέ μοι πάντα ὅσα ἐποίησα. ὡς οὖν ἦλθον πρὸς αὐτὸν οἱ Σαμαρεῖται, ἠρώτων αὐτὸν μεῖναι παρ᾿ αὐτοῖς· καὶ ἔμεινεν ἐκεῖ δύο ἡμέρας. καὶ πολλῷ πλείους ἐπίστευσαν διὰ τὸν λόγον αὐτοῦ, τῇ τε γυναικὶ ἔλεγον ὅτι οὐκέτι διὰ τὴν σὴν λαλιὰν πιστεύομεν· αὐτοὶ γὰρ ἀκηκόαμεν, καὶ οἴδαμεν ὅτι οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ σωτὴρ τοῦ κόσμου ὁ Χριστός.

ΣΚΕΨΕΙΣ – ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ – ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

1. Προϋπόθεση ἡ μετάνοια

Βαθύτατα πνευματικὰ νοήματα μᾶς παραθέτει ἡ σημερινὴ εὐαγγελι­κὴ περικοπή. Ὁ Κύριος κάποτε συνάν­τησε στὸ πηγάδι τοῦ Ἰακὼβ μιὰ γυναίκα, ἡ ὁποία πῆγε γιὰ ν’ ἀντλήσει νερό. Δὲν δίστασε νὰ συνομιλήσει μαζί της, παρόλο ποὺ κάτι τέτοιο ἀπαγορευόταν ἀπὸ τοὺς ραββίνους, διότι ὑποτιμοῦσαν τὶς γυναῖκες. Μάλιστα ἡ γυναίκα αὐτὴ ἦταν ἀλλοεθνής· καταγόταν ἀπὸ τὴ Σαμάρεια. Οἱ Ἰουδαῖοι ἐχθρεύονταν τοὺς Σαμαρεῖτες. Ἐπιπλέον, αὐτὴ ἡ Σαμαρείτιδα γυναίκα εἶχε ἁμαρτωλὴ ζωή.

Ὁ καρδιογνώστης Κύριος, ὡστόσο, διέβλεψε τὴν ἀγαθὴ προαίρεσή της καὶ τῆς ἔκανε λόγο γιὰ τὸ «ὕδωρ τὸ ζῶν». Δηλαδὴ γιὰ τὴ Χάρι τοῦ Θεοῦ, ποὺ ξεδιψᾶ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή. Ἡ Σαμαρείτιδα ἔκπληκτη ζήτησε ἀπὸ τὸν Χριστὸ νὰ τῆς δώσει ἀπὸ τὸ παράξενο αὐτὸ νερό. Ὁ Κύριος ὅμως, πρὶν τῆς τὸ προσφέρει, τῆς ἀποκάλυψε τὴν ἁμαρτωλὴ ζωή της, θέλοντας νὰ διανοίξει τὰ βάθη τῆς συνειδήσεώς της καὶ νὰ τὴν καλέσει σὲ μετάνοια. Διότι, γιὰ ν᾿ ἀποκτήσει τὴ θεία Χάρι, ἦταν ἀπαραίτητο νὰ συνειδητοποιήσει πρῶτα τὴν ἁμαρτωλότητά της.

Αὐτὸ ἔχει πολὺ μεγάλη σημασία καὶ γιὰ ἐμᾶς, ποὺ ἀσφαλῶς ἐπιζητοῦμε τὴ Χάρι τοῦ Θεοῦ στὴ ζωὴ καὶ στὰ ἔργα μας. Μᾶς βεβαιώνει ὅτι, ὅποιος θέλει νὰ γευθεῖ τὸ «ὕδωρ τὸ ζῶν», θὰ πρέπει ν᾿ ἀντιπροσφέρει δάκρυα μετάνοιας. Ἡ μετάνοια εἶναι ἡ πλέον ἀναγκαία προ­ϋπόθεση γιὰ νὰ λάβουμε τὴ Χάρι τοῦ Θεοῦ.

2. Ἡ νέα πνευματικὴ λατρεία

Ἡ Σαμαρείτιδα, ἀπὸ τὴν ἀποκάλυψη ποὺ τῆς ἔκανε ὁ Κύριος, κατάλαβε ὅτι συνομιλοῦσε μὲ κάποιον ἀπεσταλμένο τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ Τὸν ρώτησε ποιός εἶναι ὁ σωστὸς τόπος λατρείας τοῦ Θεοῦ: τὸ ὄρος Γαριζίν, ὅπου Τὸν λάτρευαν οἱ Σαμαρεῖτες, ἢ ὁ Ναὸς τῶν Ἱεροσολύμων; Ὁ Κύριος τότε τῆς ἀποκρίθηκε ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι πνεῦμα καὶ πρέπει νὰ λατρεύεται «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ».

Αὐτὴ τὴ νέα λατρεία ἔφερε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο. Ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ λοιπὸν δὲν προσφέρεται μόνο σὲ κάποιο συγ­κεκριμένο τόπο, ὅπως ἦταν τότε ὁ Ναὸς τῶν Ἱεροσολύμων, οὔτε ἔχει κάποιο χρονικὸ περιορισμό. Ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος εἶναι «πανταχοῦ παρών», μπορεῖ νὰ λατρεύεται σὲ ὁποιοδήποτε σημεῖο τῆς γῆς, ὁποιαδήποτε χρονικὴ στιγμή. Ὄχι μὲ θυσίες ζώων, ὅπως αὐτὲς ποὺ πρόσ­φεραν στὴν Παλαιὰ Διαθήκη, ἀλλὰ μὲ μία θυσία διαφορετική, ποὺ ἐπιτελεῖ­ται στὸ θυσιαστήριο τῆς καρδιᾶς τοῦ ἀνθρώπου. Μὲ τὴ θυσία τοῦ ἴδιου τοῦ κακοῦ ἑαυτοῦ μας, τῆς διάνοιας, τῆς θελήσεως, τῶν συναισθημάτων μας· μὲ τὴ θυσία τῶν ἁμαρτιῶν μας. «Ὅλον σαυτὸν ἀνάθες τῷ Θεῷ καὶ ὁλοκαύτωσον» (PG 59, 190). Ὅλο τὸν ἑαυτό σου πρόσφερε σὰν ὁλοκαύτωμα στὸν Θεό, μᾶς προτρέπει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Ἐκεῖ, στὰ βάθη τῆς καρδιᾶς μας, μποροῦμε πάντοτε νὰ λατρεύουμε τὸν Κύριο «ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ».

3. Ὅταν χορτάσει ἡ ψυχὴ

Ἡ Σαμαρείτιδα κατόπιν ἐξέφρασε στὸν Κύριο τὴν προσδοκία της νὰ μάθει τὴν πλήρη ἀλήθεια ἀπὸ τὸν ἀναμενόμενο Μεσσία. Τότε ὁ Κύριος τῆς ἀποκάλυψε ὅτι Ἐκεῖνος εἶναι ὁ Χριστός. Συγκλονισμένη ἡ ἀλλοεθνὴς γυναίκα, «ἀφῆκε τὴν ὑδρίαν αὐτῆς», ἄφησε ἐκεῖ τὴ στάμνα της καὶ ἔτρεξε στὴν πόλη νὰ προσ­καλέσει τοὺς συμπατριῶτες της νὰ συν­αντήσουν τὸν Κύριο. Λησμόνησε τὴ στάμνα. Ξέχασε τὸν ἀρχικὸ σκοπό της, τὴ δίψα της. Ἔφυγε χωρὶς νὰ πάρει τίποτα μαζί της. «Ἐπειδὴ τῆς ἀληθινῆς πηγῆς ἐπέτυχε, κατεφρόνησε τῆς αἰσθητῆς» (PG 59, 193), σχολιάζει ὁ χρυσορρήμων ἅγιος Ἰωάννης. Βρῆκε τὴν ἀληθινὴ πηγή, ποὺ ξεδιψᾶ πραγματικὰ τὸν ἄνθρωπο, γι᾿ αὐτὸ καὶ περιφρόνησε τὴν αἰσθητή.

Ἡ πηγὴ αὐτὴ εἶναι ὁ Χριστός. Ὅποιος γνωρίσει τὸν Χριστό, ὅποιος ξεδιψάσει ἀπὸ τὸ «ὕδωρ τὸ ζῶν» ποὺ Ἐκεῖνος προσ­φέρει, δὲν ἀναζητεῖ κάτι ἄλλο στὴ ζωή του. Περιφρονεῖ τὰ μάταια ἀγαθὰ τοῦ παρόντος κόσμου. Πολὺ περισσότε­ρο, δὲν ἐπιδιώκει νὰ ξεδιψάσει ἀπὸ τὰ λασπόνερα τῆς γῆς αὐτῆς· ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. Εἶναι πλήρης, γεμάτος, χορτάτος. Ἡ μόνη καὶ ἀσίγαστη δίψα στὴν καρδιά του εἶναι ὁ πόθος, ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Κύριο.

Αὐτὴ ἡ ἀγάπη ἄναψε στὴν καρδιὰ τῆς Σαμαρείτιδας γυναίκας, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ γνώρισε τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Δὲν ἄφησε ἁπλῶς τὴ στάμνα, ἀλλὰ ἐγκατέλειψε ὅλη τὴν προηγούμενη ζωή της. Ἔφθασε ἡ πρώην ἁμαρτωλὴ Σαμαρείτιδα νὰ γίνει ἡ ἰσαπόστολος ἁγία Φωτεινή, ἡ ὁποία τελικῶς μαρτύρησε ἀπὸ ἀγάπη γιὰ Ἐκεῖνον. Μαζί της μάλιστα μαρτύρησαν καὶ οἱ τέσσερις ἀδελφές της καὶ οἱ δύο υἱοί της. Ὅλοι τους μᾶς διδάσκουν μὲ τὸ παράδειγμά τους ὅτι μόνο κοντὰ στὸν Χριστὸ ξεδιψᾶ καὶ χορταίνει ἡ ψυχή μας.