ΕΦ2. Μπορεῖς νά χαίρεσαι πάντοτε

«Ὁ ἀναστάς καί ἐν δόξῃ ἀναληφθείς ἀφ᾿ ἡμῶν εἰς τούς οὐρανούς» Κύριος θέλει νά εἴμαστε οἱ Χριστιανοί χαρούμενοι. Θέλει νά ἔχουμε στό ἐσωτερικό μας τέλεια καί ἀναφαίρετη χαρά. Θέλει νά εἶναι ἀσκίαστη καί ἀγέραστη ἡ χαρά ἡ δική μας. Πάνω σ᾿ αὐτό τό θέμα ἔλεγε ἕνας πνευματικός ἄνθρωπος, ὁ ὅσιος γέροντας Αἰμιλιανός ὁ Σιμωνοπετρίτης: «Ὁ Θεός δέν θέλει κλαψουρίσματα καί κακομοιριές· θέλει χαρά, εἰρήνη καί δοξολογία μέ ἀγαλλίαση καί ἀγάπη». Πράγματι· ἄν ζοῦμε κατά Θεόν, σέ τίποτε δέν χρειάζονται τά κλαψουρίσματα καί οἱ κακομοιριές, διότι ὁ Χριστός μᾶς χαρίζει τή δική Του χαρά, πού εἶναι ἡ μόνη ἀληθινή χαρά. Ἡ θεία διδασκαλία Του ὀνομάζεται «Εὐαγγέλιο». Ἡ λέξη «Εὐαγγέλιο» ἑρμηνεύεται χαρούμενη ἀγγελία, χαρούμενο ἄγγελμα, πανευφρόσυνο μήνυμα σωτηρίας καί λυτρώσεως. Στήν ἀρχιερατική προσευχή Του ὁ Κύριος ἀπευθύνει εἰδικό αἴτημα στόν Οὐράνιο Πατέρα Του γιά τή χαρά τῶν Χριστιανῶν. Τόν παρακαλεῖ νά ἔχουμε τή δική Του χαρά πεπληρωμένη στίς καρδιές μας: «Ταῦτα λαλῶ ἐν τῷ κόσμῳ ἵνα ἔχωσι τήν χαράν τήν ἐμήν πεπληρωμένην ἐν αὐτοῖς» (Ἰω. ιζ΄ 13). Ἀλλά καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς προτρέπει νά εἴμαστε πάντοτε χαρούμενοι οἱ Χριστιανοί: «Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε· πάλιν ἐρῶ, χαίρετε» (Φιλιπ. δ΄ 4).

Στό θέμα τοῦ Κύκλου πού θά κάνουμε σήμερα, θά ἀναφερθοῦμε στό σπουδαῖο θέμα τῆς χαρᾶς τῶν Χριστιανῶν. Θά ἔχουμε ὁδηγό μας τό ἁγιογραφικό Ἀνάγνωσμα: Φιλιπ. δ΄ 4 καί τό ἄρθρο «Μπορεῖς νά χαίρεσαι πάντοτε», «Ὁ Σωτήρ», 1 καί 15 Σεπτεμβρίου 2024, σελ. 379-380.

ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

Θά διαβάσουμε τό κείμενο καί τήν ἑρμηνεία τοῦ ἁγιογραφικοῦ Ἀναγνώσματος: Φιλιπ. δ΄ 4. Κείμενο: «Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε· πάλιν ἐρῶ, χαίρετε». Ἑρμηνευτική ἀπόδοση: Νά χαίρεστε πάντοτε μέ τή χαρά πού προέρχεται ἀπό τήν ἕνωση καί τήν κοινωνία μας μέ τόν Κύριο. Πάλι θά πῶ, νά χαίρεστε. Ἑρμηνευτικά σχόλια: 1) Τό ρῆμα «χαίρετε» εἶναι ἐγκλίσεως Προστακτικῆς. Δηλώνει ὅτι πρέπει καί ὀφείλουμε νά χαιρόμαστε. 2) Ἡ φράση «ἐν Κυρίῳ» εἶναι ἡ προϋπόθεση γιά νά μποροῦμε νά χαιρόμαστε. Ἄν δέν εἴμαστε ἑνωμένοι μέ τόν Χριστό, δέν μποροῦμε νά χαιρόμαστε. 3) Ἡ λέξη «πάντοτε» τονίζει ὅτι δέν ὑπάρχουν ἄλλες στιγμές πού χαιρόμαστε καί ἄλλες πού δέν χαιρόμαστε, ἀλλά χαιρόμαστε πάντοτε, καί στίς εὐχάριστες στιγμές τῆς ζωῆς μας καί στίς δυσάρεστες. 4) Ἡ ἐπανάληψη τοῦ ρήματος «χαίρετε» καί δεύτερη φορά, «πάλιν ἐρῶ χαίρετε», ἐπιτείνει τήν ἔννοια τοῦ «χαίρετε». Νά εἶναι ἡ χαρά τοῦ Χριστοῦ πεπληρωμένη στίς καρδιές μας.

Α΄ ΜΕΡΟΣ: Ὁ ἄνθρωπος χαίρεται, ὅταν ζεῖ ἑνωμένος μέ τόν Θεό

1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό Α΄ Μέρος τοῦ ἄρθρου «Μπορεῖς νά χαίρεσαι πάντοτε», «Ὁ Σωτήρ», 1 καί 15 Σεπτεμβρίου 2024, σελ. 379-380, ἕως ἐκεῖ πού λέει: «Τότε λοιπόν θά χαρεῖ ἡ καρδιά σας, καί τή χαρά σας δέν θά μπορεῖ κανείς πλέον νά σᾶς τήν ἀφαιρέσει, ἀλλά θά εἶναι παντοτινή καί διαρκής», σελ. 380, α΄στήλη, καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Μέ ποιά χαρά μᾶς καλεῖ ὁ ἀπόστολος Παῦλος νά χαιρόμαστε πάντοτε; (Σκέψεις Μελῶν…) Μᾶς καλεῖ νά χαιρόμαστε μέ τή χαρά πού προέρχεται ἀπό τήν ἕνωση καί τήν κοινωνία μας μέ τόν Κύριο. Ἄν ζοῦμε «ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ», τότε μποροῦμε νά εἴμαστε ἀληθινά χαρούμενοι καί πάντοτε χαρούμενοι. Διότι τή χαρά καί τήν εἰρήνη μόνο ὁ Χριστός τή δίνει. Ὁ Κύριος λέει στήν ἀρχιερατική προσευχή Του: «ἵνα ἔχωσι τήν χαράν τήν ἐμήν πεπληρωμένην ἐν αὐτοῖς»! Θέλει νά ἔχουν οἱ δικοί Του ἄνθρωποι τή δική Του χαρά. Ἐπίσης ἄν ζοῦμε «ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι», εἴμαστε πάντοτε χαρούμενοι. Διότι ἡ χαρά εἶναι καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος: «ὁ δέ καρπός τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη…» (Γαλ. ε΄ 22), καί χαρίζεται σ᾿ αὐτούς πού ζοῦν «ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι». Μέ δυό λόγια, ὅποιοι ζοῦν κατά Θεόν εἶναι ἀληθινά χαρούμενοι καί πάντοτε χαρούμενοι. Ἔτσι ἑρμηνεύει ὁ αὐθεντικός ἑρμηνευτής τῶν Γραφῶν ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος τόν στίχο πού ἀναλύουμε: «Ὁ ἐν τῷ Θεῷ, ἀεί χαίρει. Κἄν τε θλίβηται, κἄν ὁτιοῦν πάσχῃ, ἀεί χαίρει ὁ τοιοῦτος» (ΕΠΕ 22, 30). Ἀκόμη καί ὅταν θλίβεται ἤ πάσχει ὁτιδήποτε ἄλλο, πάντοτε χαίρεται ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος.

2. Μερικοί ἔχουν ἀμφιβολία γιά τό ἄν μποροῦμε νά χαιρόμαστε πάντοτε. Πῶς αἰτιολογεῖται τό «μπορεῖς νά χαίρεσαι πάντοτε»; (Σκέψεις Μελῶν…) Αὐτοί πού ἔχουν ἐπιφυλάξεις, γιά τό ἄν μποροῦμε νά χαιρόμαστε πάντοτε, ρωτοῦν: Πῶς εἶναι δυνατόν νά ἀντιμετωπίζουμε θλίψεις μεγάλες καί νά χαιρόμαστε; Πῶς εἶναι δυνατόν δάκρυα νά αὐλακώνουν τό πρόσωπό μας κι ἐμεῖς νά χαιρόμαστε; Πῶς εἶναι δυνατόν νά ἔχουμε πένθος μεγάλο καί νά χαιρόμαστε; Πῶς εἶναι δυνατόν νά βλέπουμε τά ὄνειρά μας νά σβήνουν, τά σχέδιά μας νά ναυαγοῦν, τούς πόθους μας νά μένουν ἀνεκπλήρωτοι καί νά χαιρόμαστε;

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀπαντοῦν ὅτι, ὅταν εἴμαστε ἑνωμένοι μέ τόν Κύριο, βιώνουμε τή χαρά τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία δέν μειώνεται ἀπό τά λυπηρά τῆς ζωῆς. Μᾶλλον ἐπιτείνεται: «Πέτομαι ὑπό χαρᾶς»! πετάω ἀπ᾿ τή χαρά μου, ἔγραψε ὁ ἱερός Χρυσόστομος στή διακόνισσα Ὀλυμπιάδα στήν πιό μεγάλη περιπέτεια τῆς Ἐξορίας του, τή νύχτα πού κινδύνευσαν ἀπό τούς Ἰσαύρους. Ἄρα καί τά θλιβερά τῆς ζωῆς γίνονται γιά μᾶς ἀφορμές χαρᾶς. Οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι χαίρονταν, ὅταν καταδιώκονταν καί ἀτιμάζονταν ἀπό τούς ἄρχοντες τῶν Ἰουδαίων γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό (βλ. Πράξ. ε΄ 34-42). Ὁ ἱερός Χρυσόστομος ρωτάει: «Εἰ μάστιγες καί δεσμά, ἅ πάντων εἶναι δοκεῖ λυπηρότερα, χαράν τίκτει, τί τῶν ἄλλων δυνήσεται ἐμποιῆσαι λύπην;» (ΕΠΕ 22, 30). Ἄν οἱ μαστιγώσεις καί τά δεσμά, τά ὁποῖα φαίνεται ὅτι προκαλοῦν τήν πιό μεγάλη λύπη, προξενοῦν χαρά, ποιό ἀπό τά ἄλλα θά μπορέσει νά μᾶς προκαλέσει λύπη; Σέ ἄλλη ὁμιλία του λέει: «Ὅπως ὅταν πέσει μικρή σπίθα φωτιᾶς σέ ἄπειρο πέλαγος, ἀμέσως ἐξαφανίζεται, ἔτσι καί ὅσα λυπηρά κι ἄν πέσουν στόν ἄνθρωπο πού ζεῖ κατά Θεόν, σάν νά πέφτουν σέ ἀχανές πέλαγος χαρᾶς, σβήνονται καί χάνονται» (ΕΠΕ, 32, 554).

Δέν μειώνεται λοιπόν ἡ χαρά μας ἀπό τά λυπηρά τῆς ζωῆς, ἀλλά ἐπιτείνεται. Ἀρκεῖ νά ἀντιμετωπίζονται σωστά οἱ θλίψεις τῆς ζωῆς καί φέρνουν αὐτό τό θαυμαστό ἀποτέλεσμα, νά χαιρόμαστε καί στίς θλίψεις μας: (βλ. «νῦν χαίρω ἐν τοῖς παθήμασί μου» [Κολασ. α΄ 24]).

Β΄ ΜΕΡΟΣ: Μπορεῖ νά χαίρεται ὁ ἄνθρωπος, ὅταν ζεῖ μακριά ἀπό τόν Θεό;

1. Ἔπειτα θά διαβάσουμε τό ὑπόλοιπο ἄρθρο καί θά ρωτήσουμε τά Μέλη: Μπορεῖ νά χαίρεται ὁ ἄνθρωπος, ὅταν ζεῖ μακριά ἀπό τόν Θεό; Τί μᾶς λέει τό ἄρθρο; (Σκέψεις Μελῶν…) Μᾶς λέει ὅτι δέν μπορεῖ νά χαίρεται. «Οὐκ ἔστι χαίρειν, λέγει Κύριος, τοῖς ἀσεβέσιν» (Ἡσ. μη΄ 22). Πνευματική χαρά δέν μπορεῖ νά ἀπολαμβάνει ὁ ἄνθρωπος πού ζεῖ ζωή ἀποστασίας καί ἀκολασίας. Ὅσοι ἀναζητοῦν τή χαρά στήν ἀσωτία καί τήν ἀκολασία, μπορεῖ νά γελοῦν καί νά καγχάζουν, ἀλλά δέν νιώθουν ἀληθινή χαρά. Ἡ κοσμική χαρά πού λένε πώς νιώθουν, εἶναι ψεύτικη χαρά. «Ὁ κοσμικός ἄνθρωπος», λέει ὁ ὅσιος Γέροντας Αἰμιλιανός ὁ Σιμωνοπετρίτης, «χαίρεται γιά τίς ἡδονές, γιά τά παροδικά καί μάταια, αὐτός ἴσως ἔχει κάποια ἡδονή, κάποια εὐχαρίστηση, ἀλλά στήν πραγματικότητα, ἄν προσέξει κανείς, θά δεῖ ὅτι ὑπάρχει θλίψη καί στενοχώρια στή ζωή του, ὅπως λέει ἡ Ἁγία Γραφή: “θλῖψις καί στενοχωρία ἐπί πᾶσαν ψυχήν ἀνθρώπου τοῦ κατεργαζομένου τό κακόν” (Ρωμ. β΄ 9). Δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρχει χαρά, ἐκεῖ ὅπου ὑπάρχει παράβαση τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, ὅπως εἶναι ἀδύνατον νά ὑπάρχει στενοχώρια μέ τήν ἐφαρμογή τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ». Ἔτσι ἐξηγεῖται καί τό φαινόμενο νά εἶναι οἱ ἄνθρωποι στήν ἐποχή μας κατσούφηδες καί πικραμένοι. Τούς δηλητηριάζει ἡ ἁμαρτία. Ἔτσι έξηγεῖται τὸ ὅτι δέν εἶναι ποτέ εὐχαριστημένοι, ἀκόμη κι ὅταν δέν τούς λείπει τίποτε. Τούς λείπει ὁ Θεός. Γι᾿ αὐτό δέν εἶναι χαρούμενοι. «Ἔλλειψη χαρᾶς σημαίνει ἔλλειψη Θεοῦ, ἐνῶ ἡ χαρά εἶναι ἀπόδειξη τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ»!

2. Πῶς μπορεῖ ὁ ἁμαρτωλός ἄνθρωπος νά ξαναβρεῖ τή χαρά του; (Σκέψεις Μελῶν…) Ἐφόσον ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας χάνει ὁ ἄνθρωπος τή χαρά του, μπορεῖ νά τήν ξαναβρεῖ, ὅταν σάν τόν ἄσωτο υἱό ἔλθει «εἰς ἑαυτόν», μετανοήσει γιά τά ἁμαρτήματά του καί ἐξομολογηθεῖ μέ εἰλικρίνεια τά κρίματά του στόν Πνευματικό. Ἄν πεῖ συντριμμένος καί ταπεινωμένος τό «ἥμαρτον» καί λάβει τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν του στό φιλάνθρωπο Μυστήριο τῆς ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως, τότε ξαναβρίσκει τή χαρά του. Μερικοί ὅταν ἁμαρτάνουν, λυποῦνται ὑπερβολικά, γιατί πληγώθηκε ὁ ἐγωισμός τους. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας συνιστοῦν, ἀκόμη καί ὅταν ἁμαρτάνουμε, νά μή λυπόμαστε μέ κοσμική λύπη, ἡ ὁποία εἶναι δαιμονική λύπη καί δέν φέρνει χαρά, ἀλλά φέρνει καί ἄλλη πτώση. Συνιστοῦν νά λυπόμαστε μέ τήν κατά Θεόν λύπη, ἡ ὁποία φέρνει μετάνοια καί ἡ μετάνοια μέ τή σειρά της φέρνει χαρά στήν ψυχή. «Ὅταν εὑρίσκεσαι πληγωμένος, διατί ἔπεσες εἰς κανένα ἁμάρτημα δι᾿ ἀδυναμίαν σου, ἥ καμμίαν φοράν καί μέ τήν θέλησίν σου διά κακίαν σου· μή μικροψυχήσῃς, μήτε ταραχθῇς διά τοῦτο… ἀλλ’ εὐχαρίστησε τόν Θεόν καί ἀγάπησέ τον περισσότερον παρά ποτέ… μετανόησον…. καί εἰς τόν καιρόν τῆς ἐξομολογήσεως (τήν ὁποίαν σέ παραινῶ νά κάμνῃς συχνάκις), ἐνθυμήσου ὅλας τάς ἁμαρτίας σου… φανέρωσαί τας ὅλας εἰς τόν Πνευματικόν σου, καί κάμνε μετά προθυμίας τόν κανόνα, ὅπου ἤθελε σέ διορίσῃ», γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στόν Ἀόρατο Πόλεμο (κεφ. ΚΖ΄). Ἔτσι εἰρηνεύει ὁ ἄνθρωπος καί ξαναβρίσκει τή χαρά του.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Ὅσοι ζοῦν κατά Θεόν, μποροῦν νά εἶναι πάντοτε χαρούμενοι. Διότι ἐκεῖνος πού σέβεται τόν Θεό καί στηρίζει τό θάρρος του σ᾿ Αὐτόν, «τήν ρίζαν ἐκαρπώσατο τῆς ἡδονῆς, καί πᾶσαν τῆς εὐθυμίας ἔχει τήν πηγήν», ἐπιλέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος (18η Ὁμιλία εἰς Ἀνδριάντας, PG 49, 182-183). Bρῆκε τή ρίζα, τό κεφαλάρι, τήν πηγή τῆς χαρᾶς καί τῆς εὐτυχίας καί μπορεῖ νά πίνει καί νά εἶναι πάντοτε χαρούμενος.

ΣΥΝΘΗΜΑ
«Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε· πάλιν ἐρῶ, χαίρετε» (Φιλιπ. δ΄ 4)

ΥΓ. Τό θέμα αὐτό, κατά προτίμηση, νά γίνει τόν μήνα Ἰούλιο τοῦ 2025.