21. «Στέφανος δέ πλήρης πίστεως καί δυνάμεως»

Μεταφορτώσεις

Θέμα για τους κυκλάρχες

 

Εἴδαμε προηγουμένως τά σχετικά μέ τήν ἐκλογή τῶν ἑπτά διακόνων στήν ἀρχαία Ἐκκλησία. Καί διδαχθήκαμε ἀσφαλῶς ἀπό τήν ταπείνωση τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καί ἀπό τόν τρόπο τῆς χειροτονίας τῶν ἑπτά αὐτῶν πιστῶν στά ἔργα τῆς ἐκκλησιαστικῆς διακονίας. Οἱ ἑπτά αὐτοί διάκονοι ὅμως δέν ἀσχολοῦνταν μόνο μέ τήν ὑλική διακονία καί τή βοήθεια στά γεύματα καί δεῖπνα καί τή φιλανθρωπία. Ἡ Χάρις πού ἔλαβαν μέ τή χειροτονία τους, τούς ἔκανε ἱκανούς καί νά διδάσκουν τόν λαό καί νά διαλέγονται καί μέ τούς ἐχθρούς τῆς Πίστεως Ἰουδαίους. Παράδειγμα ἔξοχο ἔχουμε τόν Στέφανο, γιά τόν ὁποῖο γίνεται ἀμέσως μετά λόγος.

Μελέτη περικοπῆς: Πράξ. Ϛ´ 8-15.

1. Πῶς χαρακτηρίζει τόν ἅγιο Στέφανο τό ἱερό κείμενο; Ἦταν «πλήρης πίστεως καί δυνάμεως». Τί σημαίνουν αὐτά; «Ἡ πίστις εἶχε τόσο πληρώσει (γεμίσει) αὐτόν, ὥστε δέν ἀπέμενε χῶρος τις εἰς τήν ὀλιγοπιστίαν» (Π. Ν. Τρεμπέλας). Δέν ὑπῆρχε ἴχνος ὀλιγοπιστίας μέσα του. Πίστευε ἀκράδαντα σέ ὅσα κήρυτταν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό. Δέν ἀμφέβαλλε οὔτε στό ἐλάχιστο γιά τή θεότητα καί τήν Ἀνάστασή Του. Ἦταν ἀπολύτως βέβαιος γιά τή θεία προέλευση καί ἀποστολή τῆς Ἐκκλησίας. Ἔχουμε ἐμεῖς ἄραγε τέτοια πίστη ἀκλόνητη; (Ἄς ποῦν τά μέλη τίς σκέψεις τους).

Μαζί ὅμως μέ τήν πίστη προσθέτει ὁ ἱερός συγγραφέας καί τή δύναμη. Ἦταν καί «πλήρης.. δυνάμεως». Τί ἐννοεῖ μέ αὐτό ὁ ἅγιος Λουκᾶς; Μέ ποιά δύναμη ἦταν γεμάτος ὁ Στέφανος; Μέ τή δύναμη πού εἶναι συνέπεια τῆς πίστεως, γι᾿ αὐτό καί πρῶτα ἀναφέρει τήν πίστη καί κατόπιν τή δύναμη. Ἡ πίστη ἡ ἀκλόνητη συνδέει τόν ἄνθρωπο μέ τήν πηγή τῆς δυνάμεως, μέ τόν παντοδύναμο Θεό, καί γίνεται ὁ κατά τά ἄλλα ἀδύναμος ἄνθρωπος δυνατός. Τί εἶπε ὁ Κύριος γι᾿ αὐτόν πού πιστεύει; Ὅτι «πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι» (Μάρκ. θ´ 23). Δέν ὑπάρχουν ἀδιέξοδα γι᾿ αὐτόν πού πιστεύει πραγματικά στόν Θεό. Δέν ὑπάρχουν ἀδύνατα γι᾿ αὐτόν πού αἰσθάνεται παρόντα στή ζωή του τόν Παντοκράτορα. Δέν ὑπάρχουν ἀκατόρθωτα γι᾿ αὐτόν ὁ ὁποῖος ἑνώνεται ἐπαξίως διά τῆς θείας Κοινωνίας μέ τόν Κύριο. Ὁ Χριστιανός ποιητής Γ. Βερίτης ἔλεγε: Μαζί σου, Χριστέ, «θά εἶμαι παντοδύναμος». Ἔχουμε ἄραγε αὐτή τή δύναμη κι ἐμεῖς; Τί φταίει ἄν δέν τήν ἔχουμε; (Ἄς ποῡν καί πάλι τά μέλη τίς σκέψεις τους).

Ὁ ἅγιος Στέφανος εἶχε λάβει καί εἰδική Χάρι ἀπό τόν Θεό νά ὁμιλεῖ ὡραῖα καί μέ ἐπιχειρήματα καί νά ἐπιτελεῖ καί μεγάλα, ἐκπληκτικά θαύματα, τά ὁποῖα ἐντυπωσίαζαν τόν λαό. Ὁ πάνσοφος Θεός δέν δίνει βέβαια σέ ὅλους παρόμοια χαρίσματα μέ αὐτά τοῦ Στεφάνου. Ἐνισχύει ὅμως τόν κάθε εἰλικρινή πιστό, σέ ὁποιαδήποτε ἐποχή καί σέ ὁποιοδήποτε περιβάλλον καί ἄν βρίσκεται, νά ζεῖ μέ τρόπο ἅγιο καί νά προκαλεῖ τόν θαυμασμό ὅσων τόν βλέπουν.

2. Τί συνέβη ἐξαιτίας τῆς δράσεως τοῦ Στεφάνου; Πολλοί ἑλληνιστές Ἰουδαῖοι, οἱ ὁποῖοι εἶχαν καί ἰδιαίτερες Συναγωγές στά Ἱεροσόλυμα, ἀνάλογα μέ τόν τόπο προελεύσεώς τους, ξεσηκώθηκαν ἐναντίον τοῦ Στεφάνου, πού ἦταν ἑλληνιστής, καί ἄρχισαν νά συζητοῦν μέ φανατισμό μαζί του.
Ὡς πρός τήν ὀνομασία τῆς Συναγωγῆς τῶν Λιβερτίνων, δέν ὑπάρχει μία γνώμη ἀπολύτως ἀποδεκτή. Ἄλλοι θεωροῦν ὅτι προερχόταν ἀπό τήν περιοχή τῆς Ἀφρικῆς πού ὀνομαζόταν Λιβέρτος καί ἄλλοι ἀπό τό ὅτι τήν ἀποτελοῦσαν Ἰουδαῖοι πού εἶχαν αἰχμαλωτισθεῖ ἀπό τούς Ρωμαίους καί μιλοῦσαν ἑλληνικά καί ἀφέθηκαν ἀργότερα ἐλεύθεροι. Ἡ λατινική λέξη “libertas” σημαίνει «ἐλευθερία» καί πιθανόν ἀπό ἐκεῖ νά προέρχεται τό ὄνομά τους.

Πῶς ἀντιμετώπιζε ὁ Στέφανος τούς φανατικούς συζητη­τές του; Μέ ἠρεμία καί ὡς ἀπόλυτος γνώστης καί κάτοχος τοῦ θέματος γιά τό ὁποῖο συνομιλοῦσαν. «Ἀπεδείκνυε δι᾿ οὕτω ἀκατανικήτων ἐπιχειρημάτων, ὅτι ὁ Ιησοῦς εἶναι ὁ Χριστός, καί ἀνέπτυσσε ταῦτα τόσον σαφῶς καί ἰσχυρῶς, ὥστε οὗτοι δέν εἶχόν τι νά ἀντείπωσι. Καί δέν ἐπείθοντο μέν, διότι πεισμόνως ἐνέμενον εἰς τήν ἀπιστίαν, ἀπεστομώνοντο ὅμως καί περιήρχοντο εἰς σύγχυσιν» (Π. Ν. Τρεμπέλας). Τί διδασκόμαστε ἀπό αὐτό; Πρωτίστως καί κυρίως νά μάθουμε καλά τά ὅσα ἀφοροῦν στήν Πίστη μας. Ὁ ἅγιος Στέφανος βέβαια εἶχε λάβει εἰδικό χάρισμα ἀπό τόν Θεό. Δέν τό ἔχουμε ὅμως ὅλοι αὐτό. Εἶναι ὡστόσο ἀνάγκη, γιά νά εἴμαστε «ἕτοιμοι ἀεί πρός ἀπολογίαν παντί τῷ αἰτοῦντι ὑ(ἡ)μᾶς λόγον περί τῆς ἐν ὑ(ἡ)μῖν ἐλπίδος μετά πραΰτητος», ὅπως μᾶς παραγγέλλει ὁ ἀπ. Πέτρος (Α´ Πέτρ. γ´ 15), νά λάβουμε ὁρισμένα μέτρα. Δηλαδή; Νά φροντίσουμε, μέ ὅλα τά μέσα πού διαθέτει γιά τόν σκοπό αὐτό ἡ Ἐκκλησία μας καί μέ ὅλα τά σχετικά Ὀρθόδοξα ἔντυπα, περιοδικά καί βιβλία, νά γίνουμε κάτοχοι τῆς χριστιανικῆς ἀλήθειας. Ὅταν δέν ὑπάρχουν μέσα μας κενά καί κατάλοιπα ἀμφιβολιῶν, μποροῦμε, μέ τή Χάρι βεβαίως τοῦ Θεοῦ καί τίς συμβουλές τοῦ Πνευματικοῦ μας, νά συνομιλήσουμε μέ τούς ἀντίπαλους τῆς Πίστεως «μετά πραΰτητος», χωρίς ἐξάψεις καί φανατισμούς καί «μετά φόβου», μέ φόβο Θεοῦ, τοῦ Ὁποίου τά ἱερά λόγια φέρουμε στά χείλη μας. Ὅταν ὑπό αὐτές τίς προϋποθέσεις γίνεται ἡ συζήτηση, θά μᾶς ἐνισχύει καί θά μᾶς φωτίζει ὁ Θεός καί θά ὑπερασπιζόμαστε τήν πίστη μας, ἀνεξαρτήτως τοῦ ἐάν πείθονται ἤ ὄχι οἱ ἄλλοι. Τό ἀρχαῖο γνωμικό «οὐ μέ πείσῃς κἄν μέ πείσῃς» ἔχει καί ἐδῶ τή θέση του. Ὁ ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος Κύριος ἄλλωστε μιλοῦσε μέ ἀκαταμάχητα ἐπιχειρήματα καί ὅμως δέν πείθονταν οἱ Γραμματεῖς καί οἱ Φαρισαῖοι (βλ. Ματθ. κβ´ 15-46).

3. Πῶς ἀντέδρασαν οἱ Ἰουδαῖοι μετά τήν ἀδυναμία τους νά ἀντιμετωπίσουν μέ ἐπιχειρήματα τόν Στέφανο;

Κατέφυγαν, ὡς ὄργανα τοῦ Διαβόλου, στή διαβολή, δηλαδή τή συκοφαντία εἰς βάρος του. Δωροδόκησαν ἔτσι ὁρισμένους νά ποῦν ὅτι ὁ Στέφανος μέ τά κηρύγματά του βλασφημοῦσε ἐναντίον τοῦ Μωυσῆ καί τοῦ Θεοῦ. Ἦταν ἀληθινό αὐτό πού ἔλεγαν; Ἀσφαλῶς ὄχι. Πιάσθηκαν ὅμως πιθανῶς ἀπό ὁρισμένες λέξεις τοῦ Στεφάνου, ὁ ὁποῖος ἔλεγε ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἦλθε νά διορθώσει καί τελειοποιήσει τόν νόμο τοῦ Μωυσῆ, πράγμα πού ἔγινε κατά τήν «ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλία» Του (βλ. Ματθ. ε´ 21-48), καί ὅτι ὁ Θεός δέν κατοικεῖ σέ χειροποίητους Ναούς, ὅπως μέ ἀφέλεια νόμιζαν οἱ Ἑβραῖοι, ἀλλά στούς οὐρανούς (βλ. Πράξ. ζ´ 47-50). Χωρίς νά σκεφθοῦν τί ἐννοοῦσε ὁ Ἅγιος, συνέθεσαν ἐναντίον του τή βαρύτατη κατηγορία τῆς βλασφημίας ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, διότι κάθε τι πού λεγόταν εἰς βάρος τοῦ Νόμου τοῦ Μωυσῆ καί τοῦ Ναοῦ τῶν Ἱεροσολύμων, αὐτό ἐθεωρεῖτο βλασφημία ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία συνεπαγόταν ποινή θανάτου (βλ. Δευτ. κζ´ 26, λα´ 26-27, Ἱερ. ια´ 3, Ματθ. κς´ 60-62). Καί ἀφοῦ παρακίνησαν καί τόν ὄχλο, τόν ἅρπαξαν μέ τή βία καί τόν ὁδήγησαν ὑπόδικο στό Συνέδριο.

Κατά τήν παρωδία τῆς δίκης ἐκείνης μίλησαν ἀρχικά οἱ ψευδομάρτυρες, ὅπως καί κατά τή λεγομένη δίκη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, καί κατέθεσαν τήν παραπάνω ὑποβολιμιαία ἀπό τούς ἴδιους τούς ἐχθρούς συκοφαντία τους. Κατά τά ἄλλα νόμιζαν ὅτι ἐνδιαφέρονταν γιά τόν Νόμο τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος διδάσκει τιμιότητα καί ἀλήθεια! Τί μεγάλη διαστροφή!

Τί ἔκτακτο συνέβη ἐξαρχῆς κατά τή δίκη αὐτή τοῦ Στεφάνου; Τούς ἔδωσε ὁ Θεός ἕνα ἐκπληκτικό δεῖγμα τῆς ἀθωότητος καί ἁγιότητος τοῦ Στεφάνου, γιά νά προστατεύσει τόν δοῦλο του, ἀλλά καί γιά νά τούς ἐπηρεάσει, ὥστε νά μήν τόν καταδικάσουν καί ἐγκληματήσουν. Δηλαδή; Εἶδαν – καί ἄς ἦταν σκοτεινά καί βλοσυρά τά βλέμματά τους – νά λάμπει ἐνώπιόν τους τό πρόσωπό του, σάν νά ἦταν πρόσωπο ἀγγέλου. Ἐπειδή κόπτονταν δῆθεν γιά τή φήμη τοῦ Μωυσῆ, ἔκανε ὁ Θεός νά λάμψει τό πρόσωπο τοῦ Στεφάνου ὅπως ἄλλοτε τοῦ Μωυσῆ, γιά νά κατανοήσουν ὅτι δέν ἦταν ἐχθρός τοῦ Μωυσῆ ὁ Στέφανος. Αὐτό ἦταν ἔκτακτο σημεῖο τοῦ οὐρανοῦ, πού τό ἔδωσε ὁ Θεός στούς Ἰουδαίους «ἵνα εὐθέως τῇ προσόψει καταπλήξῃ αὐτούς» (Ἰω. Χρυσόστομος, ΕΠΕ 15, 424) καί γιά νά πιστεύσουν σέ ὅσα θά τούς ἔλεγε. «Ἀλλ᾿ ὅταν ἡ ἀπιστία ἀποσκληρύνῃ τήν καρδίαν, οὐδέν θαῦμα δύναται νά κατανικήσῃ τήν τύφλωσιν αὐτῆς» (Π. Ν. Τρεμπέλας). Ἄς παρακαλοῦμε τόν Θεό νά μᾶς προστατεύει ἀπό τήν ἁμαρτία, γιά νά μή φθάσουμε ποτέ σέ παρόμοια τύφλωση καί πώρωση, ἀλλά νά εἴμαστε πάντοτε γνήσιοι λάτρεις Του.

ΣΥΝΘΗΜΑ: «Στέφανος δέ πλήρης πίστεως καί δυνάμεως» (Πράξ. Ϛ´ 8).