ΚΕΙΜΕΝΟ
«Ἐγώ ὅσους ἐάν φιλῶ, ἐλέγχω καί παιδεύω· ζήλευε οὖν καί μεανόησον»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«Σοῦ λέγω αὐτά ἐξ ἀγάπης. Ἐγώ ὁσουσδήποτε ἀγαπῶ, τούς ἐλέγχω, δεικνύων εἰς αὐτούς τά σφάλματά των, καί τούς παιδαγωγῶ. Δείκνυε λοιπόν ζῆλον καί μετανόησε» ( Ἀπό τήν «ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ μετά συντόμου ἑρμηνείας» τοῦ Π.Ν.Τρεμπέλα)
ΣΧΟΛΙΟ
Ἡ ἑβδόμη ᾿Επιστολή δέν ὁμιλεῖ μόνο γιά τήν ἀπαράδεκτη χλιαρότητα. ᾿Αποκαλύπτει καί ἄλλες σπουδαῖες ἀλήθειες, πού μᾶς φανερώνουν τό πῶς ἐργάζεται ὁ Θεός γιά τήν κάθε ψυχή. Παραμερίζει κατά κάποιον τρόπο τόν πέπλο πού χωρίζει τόν οὐρανό ἀπό τήν γῆ, καί μᾶς ἐπιτρέπει νά δοῦμε κάπως τό τί ἐπικρατεῖ στήν πέραν τοῦ παρόντος κόσμου πραγματικότητα.
Αὐτό ἀκριβῶς ἰσχύει καί μέ τά ὅσα προσθέτει στήν ᾿Επιστολή Του ὁ Κύριος. ῾Ωσάν νά τοῦ λέγῃ· Σέ ἐχαρακτήρισα «ταλαίπωρον καί ἐλεεινόν καί πτωχόν καί τυφλόν καί γυμνόν», διότι δέν σέ θέλω ἔτσι. Θέλω νά συνέλθῃς, νά μετανοήσῃς καί νά διορθωθͺῇς. Γι’ αὐτό σοῦ ὁμιλῶ αὐστηρά, ἐλεγκτικά καί κάπως σκληρά. Διότι ποθῶ τήν σωτηρία σου. Διότι σέ ἀγαπῶ. Καί ὅσους ἀγαπῶ, τούς ἐλέγχω. «…ἐγώ ὅσους ἐάν φιλῶ, ἐλέγχω καί παιδεύω». ῞Οσους ἀγαπῶ «τούς ἐλέγχω, δεικνύων εἰς αὐτούς τά σφάλματά των» (ΠΤ). «Τούς ἐλέγχω, πρός παιδαγωγίαν καί συμμόρφωσιν» (ΙΓ) (᾿Αποκ. γ´ 19).
῾Η φράσις αὐτή εἶναι «ἐκ τῶν ὡραιοτέρων τῆς χριστιανικῆς γραμματείας… διαλάμπει ἐνταῦθα ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ… συνδυαζομένη πρός τήν… ἰδέαν τῆς παιδαγωγίας, ὑπό τήν ἔννοιαν τῆς παιδαγωγούσης ἀγάπης» (ΠΜ).
Παρουσιάζεται ἐδῶ ὁ Κύριος ὡς ἄριστος καί φιλάνθρωπος παιδαγωγός. Παιδαγωγός πού δέν διστάζει νά χρησιμοποιήσῃ καί τόν ἔλεγχο, τήν αὐστηρότητα καί τήν τιμωρία, προκειμένου νά βοηθήσῃ νά συνέλθῃ, νά διορθωθῇ, νά ὀρθοποδήσῃ καί νά προοδεύσῃ ὁ παιδαγωγούμενός Του.
Πρέπει νά προσεχθῇ μάλιστα ὅτι ὁ Κύριος λέγει· «ἐλέγχω ὅσους φιλῶ». ᾿Εκεῖνος βεβαίως εἶναι φιλάνθρωπος καί ἀγαπᾷ τούς πάντας. ῞Οπως γράφει ὁ ἅγιος ἀπόστολος Παῦλος, ὁ Κύριος, «πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν» (Α´ Τιμ. β´ 4). Θέλει τήν σωτηρία ὅλων μας καί ἔχυσε γιά ὅλους μας τό πανάγιο Αἷμα Του στόν Γολγοθᾶ. Τονίζει ὅμως ὅτι ἐλέγχει ὅσους ἀγαπᾷ, γιά νά μή νομίσῃ ποτέ καί κανείς ἄνθρωπος ὅτι δέν τόν ἀγαπᾷ ὁ Θεός, ὅταν τόν παιδαγωγῇ μέ τόν ἄλφα ἤ βῆτα τρόπο. Καί κυρίως γιά νά μᾶς βοηθήσῃ νά καταλάβουμε καλύτερα ὅτι καί σ’ αὐτές τίς πικρές καί δυσάρεστες γιά μᾶς ὧρες τῆς παιδαγωγίας κινεῖται ᾿Εκεῖνος μόνον καί μόνον ἀπό ἀγάπη. Τό ἐτόνισε αὐτό καί ἀπό τήν ἐποχή τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μέ τήν θεόπνευστη φράσι τοῦ Παροιμιαστοῦ «ὅν ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει» (Παρ. γ´ 12).
Αὐτά δέ πού γράφει ἐδῶ περί ἐλέγχου, τά ἐφήρμοσε ὁ ῎Ιδιος, ὅταν ἦταν στήν γῆ καί εἶχε κοντά Του καί παιδαγωγοῦσε τούς Μαθητάς Του. ῞Οταν τούς εἶδε νά εἶναι βραδυκίνητοι στά πνευματικά, παρ’ ὅλο πού τούς ἀγαποῦσε, τούς εἶπε· «ἀκμήν καί ὑμεῖς ἀσύνετοί ἐστε;» (Ματθ. ιε´ 16). ᾿Ακόμη καί τώρα, μετά ἀπό τόσες καί τόσες διδασκαλίες μου, εἶσθε καί σεῖς, πού ζῆτε διαρκῶς κοντά μου, ἀσύνετοι καί ἀνίκανοι νά καταλάβετε τήν ἀλήθεια πού σᾶς εἶπα;
Στόν δέ ἀπόστολο Πέτρο, πού θέλησε ἀπό ἐνδιαφέρον νά ἐμποδίσῃ τόν Κύριο νά ὑπάγῃ στά ῾Ιεροσόλυμα, γιά νά ἀποφύγῃ, ὅπως ἐνόμιζε ἐκεῖνος, τήν σύλληψι καί τό μαρτύριο, δέν ἐδίστασε νά μιλήσῃ μέ ἀποτομία καί αὐστηρότητα καί νά τοῦ πῇ· «ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ… ὅτι οὐ φρονεῖς τά τοῦ Θεοῦ» (Ματθ. ιστ´ 23). Κι ἄς τόν εἶχε ἐπαινέσει προηγουμένως. ῎Ας τόν εἶχε ὀνομάσει «πέτραν» καί θεμέλιον τῆς ᾿Εκκλησίας (Ματθ. ιστ´ 18). Τώρα πού ἐνεργεῖ ἀντίθετα πρός τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ὁ Μαθητής Του, τόν ἐλέγχει καί τόν ὀνομάζει καί σατανᾶ!
᾿Εφέρετο δηλαδή ὁ Κύριος ἀναλόγως πρός τήν περίπτωσι. ᾿Ενεργοῦσε σάν καλός πατέρας καί παιδαγωγός. ῾Ο καλός, ὁ συνετός καί ἄξιος τῆς ἀποστολῆς του πατέρας χρησιμοποιεῖ καί τόν γλυκό καί τόν πικρό λόγο. Καί ἐπαίνους ἀλλά καί ἐλέγχους, προκειμένου νά ἀναθρέψῃ σωστά τό παιδί του. Καί ὁ καλός καί εὐσυνείδητος παιδαγωγός χρησιμοποιεῖ καί τόν ἔπαινο καί τήν ἐπίπληξι καί τήν τιμωρία, γιά νά βοηθήσῃ τόν μαθητή του νά προοδεύσῃ. ῞Ολα δέ αὐτά ξεκινοῦν ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ πατέρα καί τοῦ παιδαγωγοῦ. Διότι, ὅπως γράφει ὁ Σοφός τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, «ὁ ἀγαπῶν ἐπιμελῶς παιδεύει» (Παρ. ιγ´ 24).
῞Οταν ὁμιλοῦμε γιά παιδαγωγία καί ἔλεγχο τοῦ Θεοῦ ἀπέναντί μας, ἐννοοῦμε κυρίως τίς θλίψεις πού ἐπιτρέπει ᾿Εκεῖνος νά μᾶς βρίσκουν στήν ζωή μας, τίς ἀρρώστιες, τίς οἰκονομικές δυσχέρειες κ.λ.π. ῞Ολα αὐτά, πού μᾶς φαίνονται καί εἶναι ὁπωσδήποτε δυσάρεστα, εἶναι ἡ Παιδαγωγική τοῦ Θεοῦ, ἡ μέθοδος πού χρησιμοποιεῖ ᾿Εκεῖνος, πού ἐνδιαφέρεται γιά τήν ψυχική μας πρόοδο καί σωτηρία.
῞Οταν σκεφτώμαστε ἔτσι, ἀδελφέ μου, τότε θά μποροῦμε νά ἀντιμετωπίζουμε μέ μεγαλύτερη ὑπομονή καί μέ ἠρεμία τά θλιβερά περιστατικά τῆς ζωῆς. Διότι θά τά βλέπουμε ὡς ἐκδηλώσεις τῆς παιδαγωγικῆς μεθόδου τοῦ Θεοῦ μας, ὁ ῾Οποῖος μᾶς ἀγαπᾷ ἀσυγκρίτως περισσότερο ἀπό ὅ,τι ἀγαπᾶμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι τόν ἑαυτό μας. Θά ἔχουμε μάλιστα τήν ἐσωτερική πληροφορία καί βεβαιότητα ὅτι, ἐπειδή μᾶς ἀγαπᾷ ὁ ἐπουράνιος Πατέρας, κάτι καλό θέλει γιά μᾶς μέ τήν παιδαγωγία καί τόν ἔλεγχό Του.
᾿Αλλά καί ὅσοι εἴμαστε παιδαγωγοί ἤ γονεῖς, θά φροντίζουμε νά μιμούμεθα τό παράδειγμα τοῦ οὐρανίου Παιδαγωγοῦ καί θά ἐπιτελοῦμε μέ ἀκρίβεια τό ἱερό χρέος τῆς παιδαγωγίας. Δέν θά ἀφήνουμε ἀνεξέλεγκτα καί ἀτιμώρητα καί ἀσύδοτα τά παιδιά μας. ᾿Αντιθέτως μέ τήν λελογισμένη σοβαρότητα καί αὐστηρότητα θά τά βοηθοῦμε νά ἀπαλλάσσωνται ἀπό ἐλαττώματα καί πάθη καί νά ἐξαγιάζωνται μέ τήν Χάρι τῆς ᾿Εκκλησίας μας. Καί ὅταν φθάσουν αὐτά στήν ὥριμη ἡλικία, θά μποροῦν τότε νά ἐκτιμοῦν τήν παιδαγωγική ἀγάπη καί νά εὐχαριστοῦν τούς παιδαγωγούς τους καί νά δοξάζουν τόν Θεό γιά τήν ἀγάπη τους. ( Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Γ.Ψαλτάκη «Μηνύματα ἀπό τό βιβλίον τῆς Ἀποκαλύψεως).
