ΚΕΙΜΕΝΟ
«Καί ὁμολογουμένως μέγα ἐστί τό τῆς εὐσεβείας μυστήριον· Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ»
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«Καί πράγματι κατά τήν ὀμολογίαν ὅλων τῶν πιστῶν μέγα εἶναι τό μυστήριον τῆς ἀληθοῦς θρησκείας, πού ἀπεκαλύφθη καί ὡς θησαυρός αἰώνιος παρεδόθη ὑπό τοῦ Θεοῦ εἰς τήν Ἐκκλησίαν. Δηλαδή, Θεός ἐφανερώθη σαρκωμένος, ἀπεδείχθη ἀληθής Μεσσίας διά τοῦ Πνεύματος, πού ἐνήργει σημεῖα δι’ αὐτοῦ, ἔγινεν ὁρατός εἰς τούς ἀγγέλους, ἐκηρύχθη μεταξύ τῶν ἐθνικῶν, ἐπιστεύθη εἰς τόν κόσμον ὡς Θεάνθρωπος, ἀνελήφθη μέ δόξαν» ( Ἀπό τήν «Καινή Διαθήκη μετά συντόμου ἑρμηνείας» τοῦ Π.Ν.Τρεμπέλα)
ΣΧΟΛΙΟ
«Εἶναι νύκτα καὶ ὅλα εἰς τὴν Βηθλεέμ ἡσυχάζουν. Ἀμέριμνοι οἱ ἁπλοϊκοί κάτοικοι καὶ οἱ ἄλλοι ἐπισκέπται κοιμῶνται, ἐνῶ οἱ ποιμένες φυλάττουν τὰ ποίμνιά των. Τίποτε ἀπολύτως δέν δίδει τὴν ὑπόνοιαν, ὅτι ἐκείνην τὴν ἁγίαν νύκτα πρόκειται νά συντελεσθῶ τὸ γέγονος, τὸ ὁποῖον θὰ ἔκρινε τάς τύχας τοῦ κόσμου, θὰ μετέστρεφε τὸν ῥοῦν τῆς Ἱστορίας, θὰ ἀνεκαίνιζε τὴν ἀνθρωπότητα. Κανεὶς δέν ὑπωπτεύετο ὅτι τὴν νύκτα, κατὰ τὴν ὁποίαν ἡ Παρθένος ἐγέννα τὸν Ἰησοῦν, ὁ «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί» (Α’ Τιμοθ. γ’ 16).
Εἶναι ἀληθές, ὅτι καὶ μέχρι τῆς γεννήσεως τοῦ Κυρίου κατ’ ἐπανάληψιν ὁ Θεὸς εἶχε φανερωθῆ πρὸς ἐκλεκτάς προσωπικότητας. «Ἐλάλησε Κύριος πρὸς Μωϋσῆν ἐνώπιος ἐνωπίῳ, ὡς εἴ τις λαλήσει πρὸς τὸν ἑαυτοῦ φίλον» (Ἐξοδ. λγ’ 11), ἀναφέρει ἡ Ἁγία Γραφή. Ἀλλ’ ἡ ἐμφάνισις ἐκείνη δέν ἦτο «ἐν σαρκί». Δέν ἔγινε δηλαδὴ ἄνθρωπος ὁ Θεός, ἀλλ’ ἁπλῶς συγκατέβη νά ἐμφανισθῆ κατὰ ἕνα τρόπον, ποὺ Ἐκεῖνος μόνον γνωρίζει, πρὸς τὸν ἐκλεκτόν τοῦ δοῦλον. Δι’ αὐτό καὶ ἀπὸ τὴν καιομένην καὶ μὴ καταφλεγομένην βάτον ἠκούσθη μόνον ἡ φωνὴ τοῦ Θεοῦ, «Ἐγώ εἰμι ὁ Ὤν» (Ἐξοδ. γ’ 14). Διότι, ὅπως ὁ Θεὸς εἰπὲ πρὸς τὸν Μωυσην, «οὐ μὴ ἴδῃ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται» (Ἐξοδ. λγ’ 20). Κανεὶς δέν ἠμπορεῖ νά ἀτενίσῃ τὴν ἐκτυφλωτικήν λάμψιν καὶ τὸ θεϊκόν μεγαλεῖον τοῦ προσώπου μου. Ὡς ἐκ τούτου καὶ πρὸς τὸν Ἠλίαν, τὸν πυρφόρον προφήτην, ἐφανερώθη ὁ Θεὸς «ὡς φωνὴ αὔρας λεπτῆς» (Γ’ Βασιλ. ιθ’ 12), καὶ μὲ παρομοίους ἄλλους τρόπους πρὸς ἐξέχοντα ἀλλὰ πρόσωπα τῆς Π. Διαθήκης. Ἐκ τῆς κορυφῆς δὲ τοῦ ὄρους Σινᾶ, ἐν μέσῳ βροντῶν καὶ ἀστραπῶν καὶ γνόφου, ἠκούσθη ἡ φωνὴ Του νομοθετοῦσα πρὸς ὁλόκληρον τό Ἰουδαϊκὸν ἔθνος. Ὅλαι ὅμως αἱ ἐμφανίσεις αὐταί ἦσαν «τύποι» καὶ σκιαὶ καὶ αἰνίγματα ὅσων ἐπρόκειτο νά συμβοῦν «ἐπ’ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν», ὅταν ὁ Θεὸς «ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν υἱῷ» (Ἑβρ. α’ 1).
«Θεὸς ἐφανερωθη ἐν σαρκί». Ἦλθεν ἐπὶ τέλους ἡ ἁγία νύκτα ἐκείνη, κατὰ τὴν ὁποίαν ἔλαβε χώραν τὸ ἐκπληκτικὸν καὶ ἐξαίσιον καὶ μοναδικὸν εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ κόσμου γεγονός. Ὁ παντοδύναμος Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὡς νήπιον ἀσθενὲς ἐγεννήθη εἰς τὴν Βηθλεέμ, «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου». Οἱ ἄγγελοι ἀνήγγειλαν εἰς τοὺς ποιμένας τὸ χαρμόσυνον ἄγγελμα· «ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον Σωτήρ» (Λουκ. β΄ 11). Καὶ ὅταν οἱ ποιμένες εἶδον τὸ θεῖον «βρέφος κείμενον ἐν τῇ φάτνῃ» καὶ ἠκούσθησαν οἱ πρῶτοι κλαυθμηρισμοί τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Λυτρωτοῦ, θὰ ἠμποροῦσαν οἱ ποιμένες, ἀπαντῶντες εἰς τοὺς ἀγγέλους, νά εἰποῦν «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί».
Μέγα, πράγματι, τὸ μυστήριον! Ὁ ἄϋλος Θεός, ὁ ὑπεράνω χώρου καὶ χρόνου ἀϊδίως ὑπάρχων, «ἐφανερώθη ἐν σαρκί». «Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν» (Ἰωάν. α’ 14). Ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε «πρὶν Ἀβραὰμ γενέσθαι» (Ἰωάν. η’ 58) καὶ τοῦ ὁποίου τὴν δόξαν εἶδεν ὁ Ἡσαῒας πρὸ ὀκτακοσίων ἐτῶν, «ὅταν ᾖλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου» (Γαλ. δ’ 4) «μετέσχε σαρκὸς καὶ αἵματος παραπλησίως» πρὸς ἡμᾶς (Ἑβρ. β’ 14). Ὁ ἄπειρος καὶ τέλειος Θεὸς ἔγινε καὶ τέλειος ἀνθρωπος.
Ἡ ἀνθρωπίνη διάνοια ἀνίσχυρος νά κατανοήσῃ τὸ μέγιστον μυστήριον, πὼς ὁ «ἀχώρητος παντί» ἐχωρήθη εἰς τὰ περιωρισμένα ὅρια τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως καὶ ἀδυνατεῖ νά συλλάβῃ ὅλον τὸ βάθος τῆς συγκαταβάσεως αὐτῆς τοῦ Θεοῦ.
Ὅταν ὅμως σκέπτεται ὁ ἄνθρωπος, ὅτι ὁ Θεὸς ὁ ἅγιος ἔλαβε σῶμα ὅμοιον μὲ τὸ ἰδικόν μας, καὶ ὅταν ἀναλογίζεται, ὅτι τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν τὴν ἐτίμησε καὶ τὴν ἡγίασε καὶ τὴν ἐδόξασεν ὁ ἐνανθρωπήσας Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, διπλᾶ συναισθήματα πλημμυρίζουν τὴν ψυχὴν του. Ἀφ’ ἑνὸς μὲν εὐγνωμοσύνη καὶ εὐχαριστία πρὸς τὸν Κύριον, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ἐντροπὴ καὶ φόβος. Εὐγνωμοσύνη μέν, διότι τόσην τιμὴν καὶ δόξαν ἀπένειμε εἰς τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν ὁ ἐνανθρωπήσας Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Ὤ, ναί, ὁ Κύριός μας δεν ἔγινεν ἄγγελος, ἀλλ’ ἔλαβε «μορφὴν δούλου», ἔγινε δηλαδὴ ἄνθρωπος. Εἰς τὸ θεανδρικόν πρόσωπόν Του ὑπάρχουν ἡ θεία καὶ ἡ ἀνθρωπίνη φύσις ἀσυγχύτως ἡνωμέναι. Καὶ εἶναι αὐτό τιμή ὑψίστη δι’ ἡμᾶς. Διότι μᾶς δίδει νά ἐννοήσωμεν πόσην ἀξίαν ἀποδίδει ὁ Θεὸς εἰς τὸν ἄνθρωπον, ἀφοῦ κατεδέχθη νά καταστήσῃ τὸ ἀνθρώπινον σῶμα του ναὸν τῆς θεότητός Του! Ἡ γέννησις τοῦ Κυρίου ἐξυψώνει τὴν ἀξίαν «ἄνθρωπος» καὶ τὴν θέτει εἰς τὴν ἀνωτάτην βαθμίδα. Ἡ ἄψυχος καὶ ἔμψυχος δημιουργία δέν ἰσοφαρίζει τὴν ἀξίαν ἑνὸς μόνον ἀνθρώπου, ἀφοῦ διὰ τὴν σωτηρίαν τῆς ψυχῆς ἐνηνθρώπησε καὶ ἀπέθανεν ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ! Δι’ αὐτὸν δὲ τὸν λόγον καὶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος θέλει νά παραστήσωμεν «τὰ σώματα ἡμῶν θυσίαν ζῶσαν, ἁγίαν, εὐάρεστον τῷ Θεῷ» (Ρωμ. ιβ’ 1). Τὸ ἀνθρώπινον σῶμα, τὸ ὁποῖον τόσον πολὺ ἐτίμησεν ὁ ἐν σαρκὶ φανερωθείς Θεός, ἔχει καθῆκον καὶ ὁ Χριστιανὸς νά τὸ τιμᾷ καὶ νά τὸ χρησιμοποιῇ ὡς ὄργανον ἐξασκήσεως τῆς ἀρετῆς καὶ πραγματοποιήσεως τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ.
Αὐτο ὅμως, ἀκριβῶς, εἶναι ἐκεῖνο, ποὺ πρέπει νά μᾶς προκαλῇ τὴν ἐντροπὴν καὶ τὸν φόβον. Διότι πολλάκις μὲ τὴν συμπεριφορὰν καὶ τάς πράξεις του ὁ ἄνθρωπος τόσον ὀλίγον σέβεται καὶ τιμᾷ τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν. Τόσον ὀλίγον τὴν ὑπολογίζει, ὥστε νά ἐφευρίσκῃ μέσα διὰ τὴν ἐξόντωσιν τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς. Ἐὰν δὲ σκεφθῇ κανεὶς τὴν βεβήλωσιν, τὴν ὁποίαν εἰς τὸν ναὸν αὐτὸν τοῦ Θεοῦ, εἰς τὸ ἀνθρώπινον σῶμα, προξενοῦν ὅσοι τὸν καθιστοῦν ὄργανον ἁμαρτίας, μαζὶ μὲ τὴν ἐντροπὴν καὶ τὸν φόβον εὑρίσκει ἀφορμὰς διὰ νά ἐκπλήσσεται ἐνώπιον τῆς ἀνοχῆς καὶ τῆς μακροθυμίας τοῦ Θεοῦ.
Καὶ ὅμως, ἂς μὴ τὸ λησμονῶμεν. «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί», διὰ νά ἐξαγιάση τὸν «κατὰ σάρκα περιπατοῦντα» ἄνθρωπον ἀκόμη καὶ ἐκεῖνον, ποὺ ἐκυλίετο ἕως χθὲς εἰς τὸν βόρβορον τῆς ἁμαρτίας, νά τὸν κάμῃ νά ἀποπνέῃ τὸ ἄρωμα τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς ἁγιότητος. «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί», ἵνα τὸν ἐξορισθέντα κατάδικον τοῦ ἐπιγείου παραδείσου τὸν ἀναδείξῃ πολίτην καὶ κληρονόμον τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.
Πρὸς αὐτόν, λοιπόν, τὸν ἐν σαρκὶ φανερωθέντα Θεόν, ἂς στραφοῦν αἱ καρδίαι καὶ αἱ ψυχαὶ ὅλων. Πρὸς αὐτὸν ἂς ἀναπέμψωμεν θερμοτέρας προσευχὰς κατὰ τάς ἡμέρας αὐτὰς τῶν ἑορτῶν τῆς γεννήσεως τοῦ. "Ἂς τὸν παρακαλέσωμεν να ἁγιάσῃ τάς ψυχὰς καὶ τὰ σώματα μας, να τάς ἀναδείξῃ ναοὺς τῆς ἁγιότητός του. Ἂς τὸν παρακαλέσωμεν νά στείλῃ τὴν χάριν του, διὰ νά ἐξυπνήσῃ καὶ ζωογονήσῃ τάς ψυχάς, ποὺ κοιμῶνται τὸν ὕπνον τῆς ἁμαρτίας.
Ἂς τὸν ἱκετεύσωμεν νά βασιλεύσῃ αὐτός εἰς τάς καρδίας ὅλων. Νά γίνῃ αὐτὸς ὁ ἡγεμὼν καὶ κυβερνήτης τῆς πολυπαθοῦς ἀνθρωπότητος. Διότι μόνον αὐτὸς μᾶς ἀγαπᾶ μὲ τελείαν ἀγάπην. Μόνον αὐτὸς γνωρίζει τί χρειάζεται ἡ ἀνθρωπότης διὰ νά εὐτυχήσῃ. Αὐτὸς εἶναι ὁ μόνος ἀληθινὸς Θεός, ὁ ὁποῖος «ἐφανερώθη ἐν σαρκί» ( Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἀρχ. Χριστοφόρου Παπουτσοπούλου «Χριστός ἐπί γῆς», ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»).
