Ἅγιος Ἰωάνης ὁ Δαμασκηνός.
Κεφάλαιο 21ο Γ΄
Γιὰ τὸ φῶς, τὴ φωτιά, τοὺς φωστῆρες, δηλαδὴ τὸν ἥλιο, τὴ σελήνη καὶ τὰ ἄστρα.
«Ὁ ἥλιος παθαίνει ἔκλειψη, ὅταν τὸ σῶμα τῆς σελήνης παρεμβάλλεται σὰν κάποιος μεσότοιχος καὶ ρίχνει τὴ σκιά της, χωρὶς νὰ ἐπιτρέπει νὰ μεταδοθεῖ τὸ φῶς της σὲ μᾶς. Καὶ ὅσο διάστημα τὸ σῶμα τῆς σελήνης κρύβει τὸν ἥλιο, τόσο διαρκεῖ καὶ ἡ ἔκλειψη. Καὶ μὴν ἀπορεῖς, ἂν τὸ σῶμα τῆς σελήνης εἶναι πιὸ μικρό. Διότι καὶ ὁ ἥλιος θεωρεῖται ἀπὸ ὁρισμένους πολὺ μεγαλύτερος ἀπὸ τὴ γῆ, ἐνῶ ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Πατέρες ἴσος πρὸς τὴ γῆ· καὶ παρ’ ὂλ’ αὐτὰ συχνὰ ἕνα μικρὸ σύννεφο ἢ ἕνας μικρὸς λόφος ἢ τοῖχος τὸν σκεπάζει. Ἡ ἔκλειψη ὅμως τῆς σελήνης προκαλεῖται ἀπὸ τὴ σκιὰ τῆς γῆς, ὅταν ἡ σελήνη γίνει δεκαπέντε ἡμερῶν καὶ βρεθεῖ στὸ ἀπέναντι ἀντίθετο ἄκρο· (σὲ μιὰ εὐθεία) δηλαδή, ὁ ἥλιος κάτω ἀπὸ τὴ γῆ, ἐνῶ ἡ σελήνη πάνω ἀπὸ τὴ γῆ. Τότε ἡ γῆ ρίχνει τὴ σκιά της καὶ δὲν φθάνει τὸ φῶς τοῦ ἥλιου νὰ φωτίσει τὴ σελήνη· ἔτσι γίνεται ἡ ἔκλειψή της. Πρέπει ἐπίσης νὰ γνωρίζουμε ὅτι ὁ Δημιουργὸς ἔφτιαξε τὴ σελήνη τέλεια, δηλαδὴ δεκαπέντε ἡμερῶν· διότι ἔπρεπε νὰ δημιουργηθεῖ τέλεια. Καὶ τὴν τέταρτη ἡμέρα, ὅπως εἴπαμε, δημιουργήθηκε ὁ ἥλιος. Προηγήθηκε, δηλαδή, ἀπὸ τὸν ἥλιο ἕνδεκα ἡμέρες· καθὼς ἀπὸ τὴν τέταρτη ἕως τὴ δεκάτη πέμπτη ὑπάρχουν ἕνδεκα ἡμέρες. Καὶ γι’ αὐτό, στὸ ἔτος οἱ δώδεκα μῆνες της σελήνης ὑπολείπονται ἕνδεκα ἡμέρες ἀπὸ τοὺς δώδεκα μῆνες τοῦ ἥλιου· καθὼς οἱ μῆνες τοῦ ἥλιου ἔχουν τριακόσιες ἑξήντα πέντε ἡμέρες. Γι’ αὐτὸ μὲ μὲ τὸν ὑπολογισμὸ ἐνὸς τετάρτου τῆς ἡμέρας κάθε τέσσερα χρόνια συμπληρώνεται μία ἡμέρα, ἡ ὁποία ὀνομάζεται δίσεκτος. Κι ἔτσι τὸ ἔτος ἐκεῖνο ἔχει τριακόσιες ἑξήντα ἕξι ἡμέρες. Τὰ ἔτη ὅμως τῆς σελήνης ἔχουν τριακόσιες πενήντα τέσσερις ἡμέρες· διότι ἡ σελήνη, ἀφότου γεννηθεῖ, δηλαδὴ ἐμφανισθεῖ ὡς νέα, μεγαλώνει ἕως ὅτου γίνει δεκατέσσερις καὶ μισῆ ἡμέρες· τότε ἀρχίζει νὰ μικραίνει ἕως τὴν εἰκοστὴ ἐνάτη καὶ μισῆ ἡμέρα, ὁπότε γίνεται τελείως σκοτεινή. Καὶ πάλι ὅμως ἔρχεται σὲ ἐπαφὴ μὲ τὸν ἥλιο, ξαναγεννιέται καὶ γίνεται νέα προτυπώνοντας τὴ δική μας ἀνάσταση. Κάθε ἔτος, λοιπόν, ἐπιστρέφει στὸν ἥλιο τὶς ἕνδεκα ἡμέρες. Καὶ ἔτσι, κάθε τρία χρόνια, δημιουργεῖται ὁ ἐμβόλιμος μήνας γιὰ τοὺς Ἑβραίους· καὶ τὸ ἔτος ἐκεῖνο ἔχει δεκατρεῖς μῆνες, λόγω τῆς προσθήκης τῶν ἕνδεκα ἡμερῶν. Καὶ εἶναι φανερὸ ὅτι ὁ ἥλιος, ἡ σελήνη καὶ τὰ ἄστρα εἶναι σύνθετα, καὶ σύμφωνα μὲ τὴ φύση τοὺς πέφτουν στὴ φθορά. Δὲν γνωρίζουμε βέβαια τὴ φύση τους. Ὁρισμένοι λένε ὅτι ἡ φωτιὰ εἶναι ἀφανής, ἐπειδὴ εἶναι ἔξω ἀπὸ τὴν ὕλη· γι’ αὐτὸ καὶ χάνεται, ὅταν σβήνει. Ἄλλοι πάλι λένε ὅτι, ὅταν σβήνει, μεταβάλλεται σὲ ἀέρα. Ὁ ζωδιακὸς κύκλος κινεῖται πλάγια, διαιρεμένος σὲ δώδεκα τμήματα, τὰ ὁποία ὀνομάζουμε ζώδια. Τὸ κάθε ζώδιο ἔχει τρεῖς δεκανοὺς (διαίρεσή του ζωδιακοῦ κύκλου: τόξο δέκα μοιρῶν ποὺ ἀντιστοιχεῖ σὲ 10 ἡμέρες), δηλαδὴ τριάντα μοῖρες· ἡ κάθε μοίρα ἔχει ἑξήντα λεπτά. Ἔτσι ὁ οὐρανὸς ἔχει τριακόσιες ἑξήντα μοῖρες, δηλαδὴ ἑκατὸν ὀγδόντα μοῖρες τὸ πάνω ἀπὸ τὴ γῆ ἠμισφαίριο καὶ ἑκατὸν ὀγδόντα τὸ κάτω. Οἶκοι (ἀστρολογικὰ σημεῖα τοῦ ζωδιακοῦ κύκλου, στὰ ὁποῖα ὅταν εἰσέλθει ὁ πλανήτης, δέχεται ἐπίδραση) τῶν πλανητῶν Ὁ Κριὸς καὶ ὁ Σκορπιὸς εἶναι οἶκος τοῦ Ἄρη, ὁ Ταῦρος καὶ ὁ Ζυγός της Ἀφροδίτης, οἱ Δίδυμοι καὶ ἡ Παρθένος τοῦ Ἑρμῆ, ὁ Καρκίνος τῆς Σελήνης, ὁ Λέων τοῦ Ἥλιου, ὁ Τοξότης καὶ οἱ Ἰχθεῖς τοῦ Δία, ὁ Αἰγόκερως καὶ ὁ Ὑδροχόος τοῦ Κρόνου. Ὑψώματα (ἡ ὑψηλὴ στάση τοῦ ἀστέρα στὸν ὁρίζοντα). Ὁ Κριὸς εἶναι ὕψωμα τοῦ Ἥλιου, ὁ Ταῦρος τῆς Σελήνης, ὁ Καρκίνος τοῦ Δία, ἡ Παρθένος τοῦ Ἄρη, ὁ Ζυγὸς τοῦ Κρόνου, ὁ Αἰγόκερως τοῦ Ἑρμῆ, οἱ Ἰχθεῖς τῆς Ἀφροδίτης.
Τὰ σχήματα τῆς Σελήνης.
Σύνοδος εἶναι ὅταν ἡ σελήνη φθάσει στὴ μοίρα ποὺ βρίσκεται ὁ ἥλιος· γέννα εἶναι ὅταν ἔχει ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὸν ἥλιο δεκαπέντε μοῖρες· ἀνατολή, ὅταν δυὸ φορὲς φανεῖ ἡμισέληνος καὶ ἀπέχει ἑξήντα μοῖρες· διχοτόμοι δυό, ὅταν ἀπέχει ἐνενήντα μοίρας· ἀμφίκυρτοι δυό, ὅταν ἀπέχει ἑκατὸν εἴκοσι μοῖρες· πλήρεις φωτισμοῦ δυό, οἱ ὁποῖες λέγονται καὶ πλησιφαεῖς, ὅταν ἀπέχει ἑκατὸν πενήντα μοῖρες· πανσέληνος, ὅταν ἀπέχει ἑκατὸν ὀγδόντα μοῖρες. Εἴπαμε δυὸ φορές, δηλαδὴ μία ὅταν γεμίζει καὶ μία ὅταν ἀδειάζει. Ἡ σελήνη περνᾶ κάθε ζώδιο στὸ διάστημα διόμισυ ἡμερῶν.»
