Ὁ Ἅγιος Ἰωάνης ὁ Δαμασκηνός κοιμήθηκε τό 749 μ.Χ. Μέ τήν εὐκαιρία συμπλήρωσης 1260 χρόνων ἀπό τήν Κοίμησή του δημοσιεύουμε σέ συνέχειες τό ἔργο του «Ἔκδοσις ἀκριβής Ὀρθοδόξου Πίστεως». Ἡ μετάφραση εἶναι τοῦ Ἀρχ.Δωροθέου Πάπαρη, καί εἶναι παρμένη ἀπό τήν ἰστοσελίδα www.phys.uoa.gr. Ἡ μετατροπή στό σύστημα πολυτονικῆς γραφῆς εἶναι δική μας.
Κεφάλαιο 11ο
Γι’ αὐτὰ ποὺ λέγονται γιὰ τὸ Θεὸ ἀνθρωποπαθῶς.
«Ἐπειδὴ ὅμως βρίσκουμε στὴν Ἁγία Γραφὴ νὰ ἔχουν εἰπωθεῖ πάρα πολλὰ γιὰ τὸ Θεὸ μὲ τρόπο ἀνθρωπομορφικό, πρέπει νὰ γνωρίζουμε, ἐφόσον εἴμαστε ἄνθρωποι καὶ ἔχουμε αὐτὴ τὴν παχιὰ σάρκα, ὅτι εἶναι ἀδύνατο νὰ ἐννοήσουμε ἢ νὰ μιλήσουμε γιὰ τὶς θεῖες, ὑψηλὲς καὶ ἄϋλες ἐνέργειές της θεότητος, ἐὰν δὲν χρησιμοποιήσουμε ἀνάλογες σὲ μᾶς εἰκόνες, τύπους καὶ σύμβολα. Ὅσα, λοιπόν, λέμε μὲ ἀνθρωπομορφικὸ τρόπο γιὰ τὸ Θεό, τὰ λέμε μὲ συμβολικὴ σημασία, καὶ ἔχουν κάποιο βαθύτερο νόημα· διότι τὸ θεῖο εἶναι ἁπλὸ καὶ δὲν παίρνει σχήματα. Λέγοντας μάτια, βλέφαρα καὶ ὅραση τοῦ Θεοῦ, ἃς ἐννοήσουμε συμβολικὰ τὴν ἐποπτεία τοῦ πάνω σ’ ὅλα καὶ τὸ ἀλάθητό της γνώσεώς του· διότι μ’ αὐτὴ τὴν αἴσθηση (τῆς ὁράσεως) ἀποκτᾶμε πιὸ τέλεια γνώση καὶ μάθηση. Λέγοντας αὐτιὰ καὶ ἀκοή, ἃς ἐννοήσουμε συμβολικὰ τὴ διάθεσή του νὰ μᾶς σπλαγχνιστεῖ καὶ νὰ δεχθεῖ τὴ δική μας δέηση· διότι κι ἐμεῖς μ’ αὐτὴ τὴν αἴσθηση γινόμαστε εὐδιάθετοι σ’ αὐτοὺς πού μας παρακαλοῦν καὶ τοὺς ἀκοῦμε μὲ περισσότερο ἐνδιαφέρον. Ὅταν λέμε στόμα καὶ ὁμιλία, νὰ ἐννοήσουμε τὴ φανέρωση τῆς θελήσεώς του, διότι καὶ σὲ μᾶς οἱ διαθέσεις τῆς καρδιᾶς φανερώνονται μὲ τὸ στόμα καὶ τὴν ὁμιλία. Ὅταν λέμε φαγητὸ καὶ πιοτό, ἃς ἐννοήσουμε τὴ δική μας συμμόρφωση στὸ θέλημά του· διότι κι ἐμεῖς μὲ τὴν αἴσθηση τῆς γεύσεως ἱκανοποιοῦμε τὴν ἀναγκαία ἐπιθυμία της φύσεώς μας. Ὅταν λέμε ὄσφρηση, ἃς ἐννοήσουμε τὴν ἀποδοχὴ τῆς σκέψεως καὶ τῆς ἀγάπης μας γι’ αὐτόν, διότι κι ἐμεῖς μ’ αὐτὴ τὴν αἴσθηση δεχόμαστε τὴν εὐωδία εὐχάριστα. Λέγοντας πάλι πρόσωπο ἃς ἐννοήσουμε τὴν ἀπόδειξη καὶ τὴν ἐμφάνισή του μὲ τὰ ἔργα του, διότι καὶ ἡ δική μας ἐμφάνιση γίνεται μὲ τὸ πρόσωπο. Λέγοντας χέρια, ἃς νοήσουμε τὴν ἀποτελεσματικότητα τῆς ἐνέργειάς του· κι ἐμεῖς τὰ πιὸ ἀναγκαία καὶ σπουδαία τὰ πετυχαίνουμε μὲ τὰ χέρια μας. Λέγοντας δεξὶ χέρι, ἃς ἐννοήσουμε τὴ βοήθειά του γιὰ νὰ ἔλθουν ὅλα καλά· διότι κι ἐμεῖς χρησιμοποιοῦμε τὸ δεξὶ χέρι γιὰ τὰ πιὸ ἀξιοπρεπῆ καὶ δίκαια καὶ ποῦ χρειάζονται μεγάλη δύναμη. Λέγοντας ψηλάφηση ἃς ἐννοήσουμε τὴν πιὸ ἀκριβῆ καὶ τέλεια γνώση καὶ προσβολὴ τῶν πιὸ λεπτῶν καὶ κρυφῶν λογισμῶν· διότι καὶ αὐτοὺς ποὺ ἐμεῖς ψηλαφοῦμε δὲν μποροῦν νὰ κρύψουν κάτι πάνω τους. Λέγοντας ἐπίσης πόδια καὶ βάδην ἐννοοῦμε τὸν ἐρχομὸ καὶ τὴν παρουσία του, γιὰ νὰ βοηθήσει ὅσους ἔχουν ἀνάγκη ἢ ν’ ἀντιμετωπίσουν τοὺς ἐχθροὺς ἢ γιὰ κάποια ἄλλη πράξη· διότι καὶ σὲ μᾶς ἡ ἄφιξη γίνεται μὲ τὴ χρήση τῶν ποδιῶν. Λέγοντας ὅρκο ἃς ἐννοήσουμε τὸ ἀμετακίνητό της βουλῆς του, διότι κι ἐμεῖς μὲ ὅρκο ἐπιβεβαιώνουμε τὶς συμφωνίες μεταξύ μας. Ὀργὴ καὶ θυμὸ λέγοντας ἐννοοῦμε τὴν ἀπέχθεια καὶ τὸ μίσος στὴν κακία· διότι κι ἐμεῖς θυμώνουμε, ἐπειδὴ μισοῦμε τὶς ἀντίθετες γνῶμες. Λέγοντας ἀκόμη λησμονιά, ὕπνο καὶ νυσταγμό, ἃς ἐννοήσουμε τὴν ἀμέλεια στὴν ἄμυνα ἐνάντια στοὺς ἐχθρού ἐχθροὺς καὶ τὴ ματαίωση τῆς συχνῆς βοήθειας πρὸς τοὺς φίλους. Καὶ μ’ ἕνα λόγο, ὅλα ὅσα ἔχουν εἰπωθεῖ γιὰ τὸ Θεὸ μὲ ἀνθρωπομορφικὲς ἐκφράσεις, ἔχου κρυμμένη κάποια σημασία που διδάσκει τα υπερφυσικά με ανθρωπομορφικές εκφράσεις, εκτός μόνον αν ειπωθεί κάτι για την σωματική έλευση του Θεού Λόγου. Διότι Αυτός ανάλαβε όλη την ανθρώπινη φύση για τη σωτηρία μας, δηλαδή τη νοερή ψυχή, το σώμα και τα χαρακτηριστικά της ανθρωπίνης φύσεως, που είναι τα φυσικά και αδιάβλητα πάθη.»
