ΚΕΙΜΕΝΟ
«Ὁ ἔχων οὖς ἀκουσάτω τί τό Πνεῦμα λέγει ταῖς Ἐκκλησίαις. Ὁ νικῶν οὐ μή ἀδικηθῇ ἐκ τοῦ θανάτου τοῦ δευτέρου».
ΕΡΜΗΝΕΙΑ
«Ἐκεῖνος, πού ἔχει πνευματικόν ἐνδιαφέρον καί τό αὐτί τῆς ψυχῆς του εἶναι ὑγιές, ἄς ἀκούσῃ τί λέγει τό Πνεῦμα εἰς ὅλας τάς Ἐκκλησίας. Ἐκεῖνος, πού θά εἶναι νικητής, δέν θά ἀδικηθῇ ἀπό ἀπό τόν πνευματυικόν καί αἰώνιον θάνατον, πού διά τούς ἁμαρτωλούς πρόκειται νά ἐπακολουθήσῃ μετά τόν σωματικόν ὡς ἄλλος δεύτερος θάνατός των» ( Ἀπό τήν «ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΕΤΑ ΣΥΝΤΟΜΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ» τοῦ Π.Ν.Τρεμπέλα, Ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»)
ΣΧΟΛΙΟ
«Ἐνῶ στὴν πρώτη Ἐπιστολὴ ὁ Θεὸς ἤλεγξε τὸν Ἐπίσκοπό τῆς Ἐφέσου ὅτι εἶχε μειωθῆ ἡ ἀγάπη του, στὴν δευτέρα Ἐπιστολὴ δὲν ὑπάρχει κανένα παράπονο ἤἀρνητικὸ σημεῖο (ΕΒ).
Ἀπευθύνεται ὁ Κύριος στὸν Ἐπίσκοπο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σμύρνης καὶ ἀφοῦ τὸν ἐπαινεῖ γιὰ τὴν σταθερότητά του στὴν Πίστι, τοῦ προλέγει ὅτι θὰ ἀντιμετωπίση θλίψεις καὶ διωγμοὺς καὶ τὸν προτρέπει νὰ μὴ ταραχθῆ, ἀλλὰ νὰ μείνη πιστὸς ἄχρι θανάτου. Μὴ φοβᾶσαι, τοῦ λέγει. Θὰ ὑποφέρετε, ἀλλὰ γιὰ μικρὸ μόνον χρονικὸ διάστημα. Μεῖνε ὡς τὸ τέλος σταθερός, καὶ θὰ σοῦ δώσω τὸν στέφανον τῆς ζωῆς. Αὐτὸς ποὺ θὰ νικήοη καὶ θὰ ξεπεράση ὅλες τὶς πλεκτάνες, τὶς παγίδες καὶ τοὺς πειρασμοὺς τοῦ Σατανᾶ, οὐ μὴ ἀδικηθῆ ἐκ τοῦ θανάτου τοῦ δευτέρου. Δὲν θὰ τὸν βλάψη δηλαδὴ ὁ αἰώνιος καὶ πνευματικὸς θάνατος. ( Ἀποκ. β’ 8-11).
Ὁμιλεῖ ἐδῶ ὁ Θεὸς γιὰ δεύτερο θάνατο. Ὑπάρχει ἑπομέ¬νως καὶ πρῶτος. Ποιὸς λοιπὸν εἶναι ὁ πρῶτος καὶ ποιὸς ὁ δεύτερος; Πρῶτος θάνατος εἶναι ὁ σωματικός. Ὁ χωρισμὸς δηλαδὴ τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὸ σῶμα. Τὸ ὄντως φοβερώτατον μυστήριον τοῦ θανάτου, ποὺ ἦλθε σὰν πικρὸς καρπὸς τῆς παραβάσεως τῶν Πρωτοπλάστων καὶ γεμίζει μὲ πόνο καὶ λύπη τὴν καρδιά μας. Δεύτερος θάνατος εἶναι ὁ χωρισμὸς τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὸν Θεό, ποὺ εἶναι ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς καὶ τῆς ἀθανασίας.
Τὸ ὅτι ὅμως λέγεται δεύτερος θάνατος δὲν σημαίνει ὅτι ἀκολουθεῖ μετὰ τὸν πρῶτο, τὸν σωματικὸ θάνατο, ἀλλ’ ὅτι εἶναι ἕνας ἄλλου εἴδους θάνατος. Διότι αὐτὸς ὁ δεύτερος θάνατος προηγεῖται συνήθως καὶ ἔρχεται πρὶν ἀπὸ τὸν πρῶτον. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος χωρισθῆ ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ δὲν ἐπικοινωνῆ μαζί Του, δὲν προσεύχεται, δὲν μελετᾶ τὸν λόγο Του, δὲν κοινωνῆ τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, εἶναι νεκρός, κι ἄς φαίνεται ὅτι ζῆ. Εἶναι νεκρός, ἔστω κι ἂν κινῆται, ταξιδεύη, ἐργάζεται, πλουτίζη, ὁμιλῆ, γελᾶ καὶ ἐντυπωσιάζη τὸ περιβάλλον του. …ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς, εἶπε ὁ Θεάνθρωπος (Ἰω. στ’ 53). Ἂν δὲν ἐκκλησιάζεσθε δηλαδὴ καὶ δὲν κοινωνῆτε, δὲν ἔχετε ζωὴ μέσα σας. Εἶσθε ζωντανοὶ νεκροί. Εἶσθε νεκροί, ἔστω κι ἂν δὲν σᾶς ὁδηγοῦν μὲ συνοδεία στὸν τάφο. Τρέχετε μόνοι σας στὰ μνήματα καὶ στοὺς τάφους τῆς ψυχῆς, στὰ ἁμαρτήματα καὶ πάθη σας.
Ὁ δεύτερος θάνατος εἶναι ἡ ξηρασία καὶ νέκρωσις τῆς ψυχῆς, ποὺ ὀφείλεται στὴν ἁμαρτωλὴ ζωή. Ἀρχίζει ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτὸν καὶ συνεχίζεται στὴν ἀτελεύτητη αἰωνιότητα. Δὲν εἶναι δὲ αὐτὸς ὁ θάνατος ἐξαφάνισις καὶ ὁλοκληρωτικὴ καταστροφὴ καὶ καταποντισμὸς στὸ μηδὲν καὶ στὴν ἀνυπαρξία, ὅπως νομίζουν οἱ πλανεμένοι Μαρτυρες τοῦ Ἰεχωβὰ καὶ ἄλλοι ἄπιστοι, ἀλλ’ ἕνας ἄλλος τρόπος ζωῆς. Ὅπως ἐδῶ στὸν κόσμο δὲν φαίνεται νεκρὸς αὐτὸς ποὺ δὲν ἔχει σχέσεις μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία Του, ἔτσι ἀντιθέτως καὶ στὴν ἄλλη ζωὴ ζῆ, κι ἄς φαίνεται ὅτι πέθανε. Τὸ θέμα ὅμως εἶναι τί εἴδους ζωὴ ζῆ ἐκεῖ, πέραν τοῦ τάφου, ζῶντας τὸν δεύτερο θάνατο.
Γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ ὡμίλησε ἀρκετὲς φορὲς ὁ Θεάνθρωπος.
Μᾶς ἔδωσε ἐξηγήσεις καὶ πληροφορίες, ποὺ βοηθοῦν κάπως νὰ καταλάβουμε κάτι γι’ αὐτὸν τὸν δεύτερο θάνατο. Μὲ τὴν Παραβολὴ τοῦ πλούσιου καὶ τοῦ Λαζάρου μᾶς εἶπε ὅτι ὁ δεύτερος θάνατος εἶναι ζωὴ βασάνων μέσα σὲ ἕνα εἶδος πυρακτωμένης καμίνου, ἀπὸ τὴν ὁποία εἶναι ἐντελῶς ἀδύνατον νὰ ξεφύγη κανεὶς (Λουκ. ιστ’ 1931). Μᾶς εἶπε ἐπίσης ὁ Κύριος ὅτι ἐκεῖ ἐπικρατεῖ σκότος ἐξώτερον καὶ ὁ κλαυθμὸς καὶ ὁ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων (Ματθ. η’ 12). Ὅτι ἐκεῖ ὁ σκώληξ οὐ τελευτᾶ καὶ τὸ πῦρ οὐ σβέννυται (Μάρκ. θ’ 48). Κλάμα καὶ τρίξιμο δοντιῶν μέσα σὲ πηκτὸ σκοτάδι, ποὺ σὲ ἐμποδίζει νὰ δῆς ὁτιδήποτε. Θὰ νομίζης πὼς δὲν εἶναι κανεὶς ἄλλος δίπλα σου. Ὅτι βασανίζεσαι μόνος ἐσύ. Εἶναι φωτιὰ ἄσβηστη. Ἔξαψις ὅλων τῶν σαρκικῶν καὶ κατώτερων ἐπιθυμιῶν, ποὺ θὰ εἶναι ἀδύνατον νὰ ἱκανοποιηθοῦν τότε, διότι θὰ ἔχουν παύσει πλέον οἱ συνθῆκες τῆς παρούσης ζωῆς. Σκουλήκια ἀθάνατα θὰ κατατρώγουν τὴν ψυχή. Οἱ ἔλεγχοι δηλαδὴ καὶ οἱ τύψεις τῆς συνειδήσεως γιὰ τὴν ἔνοχη ζωὴ στὸν κόσμο δὲν θὰ σταματοῦν ποτέ. Θὰ συνεχίζωνται ἐπ’ ἄπειρον. Θὰ βλέπη ἡ ψυχὴ διαρκῶς ἐμπρὸς της τὶς ἁμαρτίες της, χωρὶς τὴν ἐπικάλυψι καὶ τὴν ὡραιοποίησι ποὺ κάμνει τώρα σ’ αὐτὲς ὁ Διάβολος γιὰ νὰ μᾶς ἐξαπατᾶ, καὶ θὰ σιχαίνεται τὸν ἑαυτό της. Αὐτὸ ὅμως δὲν θὰ ἔχη καμία ἄλλη σημασία γιὰ τὴν ψυχή. Διότι μετάνοια μετὰ θάνατον δὲν ὑπάρχει.
Μιὰ ζωὴ μέσα στὸ σκοτάδι, χωρὶς τὸ φῶς καὶ τὴν παρηγοριά τοῦ Χριστοῦ, μιὰ ζωὴ τύψεων, ζωὴ συντροφιά μὲ τὸν Σατανᾶ, μὲ τοὺς δαίμονας καὶ μὲ τοὺς κακούργους καὶ διαβολικοὺς ἀνθρώπους ὅλων τῶν ἐποχῶν, νὰ τί εἶναι στὴν οὐσία του ὁ δεύτερος θάνατος!
Ἀπὸ αὐτὸν λοιπὸν τὸν φρικτὸ δεύτερο θάνατο θὰ γλυτώσουν, μᾶς λέγει ἡ Ἀποκάλυψις, ὅσοι νικήσουν ἐδῶ τὴν ἁμαρτία. Ὅσοι ἀγωνίζονται νὰ ζοῦν ὅπως θέλει ὁ Κύριος καὶ προτιμοῦν νὰ πεθάνουν μᾶλλον παρὰ νὰ παραβοῦν τὰ προστάγματά Του ἐν γνώσει των. Γι’ αὐτὸ ἂς γίνη καὶ δικό μας πρόγραμμα ζωῆς αὐτὸ ποὺ ἔλεγε κάθε ἡμέρα γιὰ τὸν ἑαυτὸ του ἕνας Ἀσκητής: Πρέπει νὰ πεθάνης πρὶν πεθάνης, γιὰ νὰ μὴ πεθάνης ὅταν πεθάνης. Πρέπει δηλαδὴ νὰ πεθάνης ὡς πρὸς τὴν ἁμαρτία, νὰ μὴ κινῆσαι πρὸς διάπραξίν της, πρὶν πεθάνης σωματικὰ καὶ φύγης ἀπὸ τὸν παρόντα κόσμο, γιὰ νὰ μὴ πεθάνης αἰώνια καὶ χωρισθῆς ὁριστικὰ ἀπὸ τὸν Θεό, ὅταν πεθάνης σωματικά. Μακάρι ἡ λύτρωσις αὐτή ἀπὸ τὸν αἰώνιο δεύτερο θάνατο νὰ γίνη πραγματικότης καὶ γιὰ τὸν καθένα μας». ( Ἀπό τό βιβλίο τοῦ Γ.Ψαλτάκη «Μηνύματα ἀπό τό βιβλίον τῆς Ἀποκαλύψεως», ἔκδοση «Ο ΣΩΤΗΡ»).
